Kunta Sharma Chaulagain was born on Bhadra
1, 2003 BS, i.e., 17 August 1946 in Dharan Sunsari. She is considered one of
the linchpins in Nepali literature. Her birthday falls on August 17, 1946. She
was born to Manhari Chaulagain and Tukmaya Chaulagain. Growing up in a family
that gave importance to education, Kunta grew up completing her schooling from
Sharda Secondary School in Dharan and later a Bachelor's from Mahendra Multiple
Campus. It was during this time that her early interests in literature started
to flourish.
Career and Literary Contributions
Kunta Sharma began her professional life as
a teacher; she served different schools like Sharda Balika Secondary School and
Public Secondary School, amongst others, for 29 years across Nepal.
Professional life was related to literature and teaching. Along with teaching,
she was more into editing and translations of the literary works. She had
edited the bi-monthly magazine Sankalp and the campus magazine Chhaya of
Mahendra Campus.
From poetry to essays and short stories,
the areas upon which Kunta's writings span are infinite. Her works have been
represented in many magazines and newspapers, marking her presence in Nepali
literary circles. These personal and professional challenges never shook Kunta
off from voicing her thoughts through writing.
Feminist Voice and Popular Poetry
The substantial work of Kunta Sharma is
moored to the feminist ideology. She is best known for her poem "Pothi
Basnu Hūdaina" ("Hens Shouldn't Crow"), a bold commentary on
gender roles and the oppression of women in Nepali society. The poem questions
the very patriarchal norms defining the role of a woman. Through the metaphor
of the hen and rooster, Kunta reflects upon how women are expected to be docile
and mute, while males rule over households and social arenas. Her sharp imagery
coupled with sharp satire places her in a category different from most as a
strong feminist voice in Nepali literature.
Here is an excerpt from "Pothi Basnu
Hūdaina":
"Sadhai dhuri haruma, aangan haruma,
ghanti tankaudai, siur hallaudai basne kaam bhaleko ho Awaj ukasne kaam bhaleko
ho."
The whole poem is strongly symbolic against
the conventional expectations of keeping women silent, producing babies, and
never uttering their wishes or ambitions.
Political Career Apart from her literary
works, Kunta Sharma also participated in politics. She was elected a member of
the House of Representatives from the Communist Party of Nepal (UML) in 2056
BS. Her main issues in parliament were problems related to women, their rights,
and welfare; through this, she became one of the energetic spokespersons in the
fight for gender equity. With this dual role, Kunta is but a few among the
women in Nepal who have managed to bridge the gap between literature and
politics.
Personal Life and Marriage
Personal life for Kunta Sharma started with
marrying her fellow poet Manjul in 1973-2030 BS. However, their married life
was stormy, and nine years after that, they separated. The worst part the
couple had to go through was being criticized and accused of many things by the
people, which finally led to their divorce in 2006-2063 BS. While continuing
her struggle in personal life, Kunta continued her work in literature and
politics with equal dedication.
Legacy and Impact
Kunta Sharma's writing career has been a
product of her resilience and relentless dedication to the causes of social
injustice, relating particularly to women. Her poetry is considered one of the
strongest arsenals in Nepali literature, speaking loudly for equality and
shattering traditional societal norms. Despite all the personal and professional
barriers she has overcome in her life, her contribution as a writer and
politician will continue to inspire people in generations to come.
Of all the known poems, "Pothi Basnu
Hūdaina" has become a symbol of the contribution by this poetess to
feminism in Nepal. Her voice about the hapless struggle of Nepali women through
poignant metaphors has left an indelible mark in the realm of literature.
Conclusion
Accordingly, the life of Kunta Sharma-as a
teacher, poetess, editor, and above all, a politician and feminist-really made
her a very special figure in Nepali history. Starting from the classrooms of
Dharan to the political theatre of Kathmandu, she proved her commitments to
these twin passions. She has been using her pen to give voice to the voiceless
from whom the world heard through her writings and will continue to hear.
मन दुखेको छपरिवारभित्रैका मुल्याहाहरूबाट छरछिमेकका छुल्याहाहरूबाट अत्यन्त अन्तरङ्गहरूबाट एकदमै अपरिचित बहिरङ्गहरूबाट मन घरीघरी आहत हुनेगर्छ चसचसी घोचेर दुख्ने गर्छ । नमातिए पनि जथाभावी बोल्नेहरूले मातिएर शिष्टतालाई पोल्नेहरूले वीरभद्रको देशका अभद्रहरूले लुगा लगाएकाहरूको नाङ्गो संस्कृतिले सुन्दर शब्दजालभित्रका कुरूप विकृतिले मन घरीघरी आहत हुने गर्छ भतभती पोलेर दुख्ने गर्छ । त्यसो त मन पनि उस्तै छ कलकलाएर तरङ्गित हुने पानीजस्तै छ तरल छ, सरल छ उष्णता पाए स्नेहको बाफ बन्छ र हावासँग कावा खाँदै माथि–माथि उड्छ शीतलहरले सताए उपेक्षाको बरफ बन्छ र स्तब्ध स्थिर रहन्छ । मन दुखाउनेहरू दुखाउने गर्छन् बाढीग्रस्त क्षेत्रको पीडाले मन दुख्छ टनकपुरको संवेदनशीलताले मन दुख्छ ध्वस्त हुन्छ बगदाद र मन दुख्छ मन असह्य भएर दुख्छ सोमालियाको नरकङ्काल मानवदेहसँग मन दुख्छ बोस्निया हर्जगोबिनामा पुग्छ अनि मन दुख्छ छिमेकदेखि सुदूर परिवेशको यात्रा तय गर्छ र मन दुख्छ यसरी सबै–सबै कुराले प्रसन्नतामा कालो कात्रो ओढाएको छ पानीजस्तो कलल–सलल बग्ने मनलाई नराम्ररी दुखाएको छ । |
मन उर्वर माटो होमन उर्वर माटो हो खनीखोस्री गर सम्याऊ स्नेह जल सिञ्चन गर इच्छानुसार बीउको छनोट गर सोचेअनुसार चेतनाको बुनोट गर कलिलो मन उर्वर माटो हो तिमी जे चाहन्छौ त्यही रोप । कपट र हृदयहीनता रोप स्वार्थ र अमानवीयता रोप पैतालाभरिभरि विनास बोकेर कहिल्यै ननिभ्ने डढेलोजस्तो सर्वनास बोकेर त्यहाँ चङ्गेज खाँ जन्मन्छ हिटलर हुर्कन्छ र युद्धको दुर्गन्ध फैलन्छ विवेक र मानवता रोप प्रेम र सद्भाव रोप त्यहाँ हत्केलाभरि–भरि बोधिवृक्ष बोकेर जनक जन्मन्छ, बुद्ध हुर्कन्छ र शान्तिको सुगन्ध बर्सन्छ बीउको चयन तिमी नै गर कलिलो मन उर्वर माटो हो विषवृक्ष या बोधिवृक्ष रोप जे रोप्न चाहन्छौ त्यही रोप । तर नबिर्स मित्र फुल्न पनि रोपेजस्तै फुल्छ फल्न पनि त रोपेजस्तै फल्छ सिस्नो रोपेर गुलाफ फुल्दैन तितेझार रोपेर सतिसाल हुर्कँदैन फुल्दैन फुल्दैन चमेली काउछोका लहराहरूमा हुर्कँदैन विवेक र सहिष्णुता राक्षसी प्रवृत्तिहरूमा मस्तिष्कमा उभ्याएर विराट् भविष्यलाई बीउको चयन तिमी नै गर कलिलो मन उर्वर माटो हो जे रोप्न चाहन्छौ त्यही रोप । तिमी प्रिय या अप्रिय जेसुकै हुन सक्छौ आफूले बाँझो फुटाउँदै गरेको धर्तीमा नङ्ग्राहरू खियाउँदै, सम्याउँदै श्रमका पसिनाहरू बगाउँदै भिजाउँदै गरेको माटामा कृपया युद्ध नरोप विस्फोटन नरोप हिंसाका च्याम्बरहरू नरोप प्रेम रोप, करूणा रोप सद्भाव र विश्वबन्धुत्व रोप कलिलो मन उर्वर माटो हो सुन्दरताको अद्वितीय उपमा रोप अनि मानवताको अनुपम उदाहरण रोप कलिलो मन उर्वर माटो हो जे रोप्न चाहन्छौ त्यही रोप । |
परिवर्तनका लागिम दुईओटा हातहरू दिन्छु सृजनशीलताले परिपूर्ण दसओटा औँलाहरू दिन्छु कर्मभूमिलाई सुन्दर बनाउन जन्मभूमिलाई उर्वर बनाउन उठून् सहस्र ठेलाहरू म अजस्र ऊर्जा बोकेका दुईओटा पाखुराहरू दिन्छु । म मेरा मधुर सुसेलीहरू दिन्छु म मेरा सशक्त बोलीहरू दिन्छु न्यायको पक्षमा बोल्नुपर्दा सत्यको समर्थनमा लाग्नुपर्दा म अक्षय हुङ्कारहरू दिन्छु म दृढ सङ्कल्पहरू दिन्छु मुक्तिका लामा अभियानहरूमा निरन्तर अविरल चल्न सङ्कल्परत मेरा सबल पैतालाहरू दिन्छु पहाडहरूलाई पछि सार्न नदीहरूको बहावविपरीत हेलिन म मेरो उत्साह र साहस दिन्छु म मेरो जाँगर र आत्मविश्वास दिन्छु तिमी ज्यावल र औजारहरू तयार गर सबै अटाउने सबै रमाउने सुन्दर घरको निर्माणमा सबै हाँस्ने सबै नाच्ने सामूहिक रहरको प्राप्तिमा म श्रम र पसिना दिन्छु म धैर्य र साहस दिन्छु शब्दमात्र होइन जीवनको सार दिन्छु सम्पूर्ण गति दिन्छु, प्रगति दिन्छु धोद्रो रूखजस्तो बूढो र जर्जर परिवेशलाई ढाल्न म अदम्य साहस र चुनौती दिन्छु तिमी होस्टे गर म हैँसे दिन्छु पसिनामात्र हैन मुटुको रगत पनि दिन्छु । |
नदीकिनाराको रूखदिनहरू धेरै बिते महिनाहरू धेरै बिते वर्षहरू धेरै बिते मवरपरका सबै रूखहरू, कलिला स–साना बिरूवाहरू माटाका मलिला पत्रहरू यस निर्दयी बाढीले बगाइसक्यो सबैसबै नै रित्याइसक्यो । म पनि बग्न सक्छु मेरा हरिया हाँगाहरू बग्न सक्छन् मेरा कोमल पातहरू बग्न सक्छन् सबैसबै नै अस्तित्वहीन हुन सक्छन् विस्मृतिको गर्भमा लीन हुन सक्छन् । धरती छेडेर तलतल पुगेका मेरा जराहरू अग्लँदै आकाशलाई अँगालो मार्ने मेरा हाँगाहरू कुनै पनि दिन कुनै पनि समय यस निर्दयी बाढीले बगाउन सक्छ धरतीको सुन्दर क्यानभासबाट मेरो चित्र मेटाउन सक्छ । आहा त्यतिबेला पनि जब म बाढीहरूमा बग्दै जानेछु जब मेरो स्मृति क्षीण हुँदै जानेछ जब मेरो अस्तित्व लोप हुँदै जानेछ म ती प्रलयकारी आँधीहरू सम्झनेछु म ती मुसलधारे वर्षाहरू सम्झनेछु गडगडाउँदै आउने भयानक बाढीहरू सम्झनेछु तिनीहरूसँग जुझेका सङ्घर्षले भिजेका क्षणहरू सम्झनेछु । म मरे पनि बाढीहरू मलाई बगाउन सफल भए पनि यो धरती कहिल्यै–कहिल्यै रित्तिने छैन तुफानीभन्दा तुफानी नदीका किनाराहरूमा पनि पहिरोले ताछेका विकट भीर र पहराहरूमा पनि तमाम दुःख र कष्ट झेल्न तयार भएर परिस्थितिका आँधीहरूमा खेल्न तयार भएर हरेक साल हरेक वसन्तमा बीउहरू झर्दै जानेछन् बिरूवाहरू उम्रँदै जानेछन् रूखहरू बढ्दै जानेछन् रूखहरू झ्याङ्गिदै जानेछन् । |
आगोलाई नचलाऊआगो अँगेनामा नै रमाउँछ अँगेनाका सीमाहरूलाई स्विकार्छ ताप दिन्छ, राप दिन्छ जीवनलाई ऊर्जा र आधार पनि दिन्छ अँगेनाको सीमा आत्मसात् गरेको दनदनाउँदो आगोलाई नबिच्क्याऊ आगोलाई जथाभावी नचलाऊ । आगो अँगेनामै सुहाउँछ आगो आफैँ नाघ्दैन अँगेनाका सीमाहरू आगो आफ्नै लय, ताल र अनुशासनमा नै हुर्किरहन्छ, दन्किरहन्छ आगोले रूपान्तरण गर्छ आगामा नै सबैलाई त्यसैले अँगेनामा निर्विघ्न बलेको आगोलाई केटाकेटीले जस्तो झिँजाहरू लिएर नजिस्क्याऊ आगोलाई जथाभावी नचलाऊ । आगोलाई बिच्क्याउन खोजेमा आगोलाई जिस्क्याउन खोजेमा आगोलाई छरपस्ट छरेर निभाउन खोजेमा यदि आगो साँच्चै नै बाहिरियो भने अँगेनाका घेराहरूबाट आगो आगो मात्र रहँदैन आगो ऊर्जा मात्र बन्दैन आगो भीषण डढेलो बन्न सक्छ आगो अनियन्त्रित भएर सहर–गाउँ जताततै दगुर्न सक्छ त्यसैले बालकजस्तो भएर झिँजाहरूमा आगो बोकेर नरमाऊ त्यसैत्यसै आगोलाई नबिच्क्याऊ । आगोले झिल्कामा पनि डढेलो बोकेको हुन्छ आगो जीवनदायिनी मात्र होइन विनाशक पनि हुन्छ आगोलाई निमिट्यान्न पार्न सक्तैन पानीले आगोलाई छोपेको छोप्यै गर्न सक्तैन खरानीले त्यसैले आगोलाई दनदनाएर बल्न देऊ काँचोलाई पकाउन र सेलाएकोलाई तताउन देऊ धपधपाएर, हुर्हुर्याएर बल्न देऊ तर आगोलाई झिँजाहरूमा बोक्न नखोज आगोलाई जथाभावी नचलाऊ । |
आँधी आएको छलामो समयको निस्तब्धतापछि कोमल स्पर्श गरेर छुस्छुसाउँदै भाग्ने बतास अशान्त भएको छ असन्तुलित भएको छ यताबाट उता हुइँकिन्छ उताबाट अन्तै कतै हुइँकिन्छ उघारेर जोडले झ्याल र ढोकाका पल्लाहरू कोठा–चोटाहरूमा उत्पात मच्चाउँछ ठाउँठाउँमा भुमरी उठाउँछ कर्कश ध्वनिहरू प्रवाहित गर्दै भयावह–भयावह गर्जन निकाल्दै प्रत्येक क्षण उत्तेजित हुँदै गएको छ सर्वत्र प्रभाव जमाएको छ आँधी आएको छ, आँधी आएको छ । सुकेका पातहरू डुलिरहेछन् फरफर धूलिकणहरू उडिरहेछन् सरसर मच्चिँदै छन् हाँगाहरू हल्लँदै छन् रूखहरू भत्कँदै लड्दै छन् जीर्ण–शीर्णहरू तिक्तता मेटिँदै छ एकरसताको व्यूह भत्कँदै छ निरसताको सबै कुरा फेरिएको छ आँधी आएको छ, आँधी आएको छ । फाट्तै छन् तुवाँलोका पर्दाहरू भिन्नता छ नियमिततामा व्यग्रता छ स्वाभाविकतामा खलबल मच्चिएको छ एकाग्रतामा उलटपुलट छ, उथलपुथल छ छुस्छुसाएर काउकुती लगाउँदै बग्ने बतास औधी रिसाएको छ हरेक क्षण हुङ्कार–गीत गाएको छ आँधी आएको छ, आँधी आएको छ । छटाहरू बेग्लै छन् दृश्यहरू फरक छन् स्थिरहरू डोलायमान छन् मौनहरू सलबलाएका छन् जडहरू पनि चलमलाएका छन् पददलितहरू शिरमाथिमाथि उड्दै गएका छन् परिवेश एकदमै बेग्लै छ निस्तब्धताले खैलाबैला मचाएको छ आँधी आएको छ, आँधी आएको छ । बटुलेर समस्त ऊर्जाहरू भत्काउँदै जर्जर बुर्जाहरू उराल्दै भयानक स्वरहरू फिजाउँदै रौद्र रूपहरू समय बेग्लै आएको छ मौनताको कारागारभित्र बन्दी बतास उत्तेजित भएको छ प्रकृति नराम्ररी रिसाएको छ आँधी आएको छ, आँधी आएको छ । कता केके भत्कने हुन् कता केके विध्वंस हुने हुन् कोको आत्तिने हुन् कोको भयग्रस्त हुने हुन् कसकसले ओठमा स्मित मुस्कान लिने हुन् अनौठो अलौकिक आभा जताततै छाएको छ प्रकृतिमा नौलो परिवर्तन आएको छ, आँधी आएको छ, आँधी आएको छ । सर्वत्र उत्तेजना छ, सर्वत्र गतिशीलता छ मुट्ठीहरू इस्पात बनेका छन् पैतालाहरू दु्रत–दु्रततर हुँदै गएका छन् त्रास कता हो कता हराएको छ साहसले सर्वत्र साम्राज्य फिँजाएको छ चकचके बालकजस्तो कोमल बतास आक्रोशित भएको छ आँधी आएको छ, आँधी आएको छ । थरथर छन् जर्जरहरू भयकम्पित छन् सरदारहरू मालिकहरू सालिक भएका छन् अनौठा छन् दृश्यावलीहरू हाँगाहरू मच्चिरहेका छन् पातहरू फरफराइरहेका छन् सृष्टि उन्मुक्तताको दिव्यवृष्टि गर्दै छ आँधी आएको छ, आँधी आएको छ । निम्छराहरू साहसपुञ्ज बनेका छन् अवरोधहरू भत्किएका छन् विरोधहरू गतिरूद्ध छन् मौनता नराम्ररी खलबलिएको छ सृष्टिले बेग्लै आलोक पाएको छ समयले नौलो सौगात ल्याएको छ आँधी आएको छ, आँधी आएको छ । कलुषित ओठहरूमा मुस्कान पोखिएको छ कपट लुकेको छ, स्नेहभाव देखिएको छ लाचार छन् पापाचारहरू दिव्य सौन्दर्य पोखिएको छ सृष्टिमा भयानक कालरात्रिपछि नयाँ दिन उदाएको छ धरतीमा ठूलो खुल्दुली छाएको छ हो, युग परिवर्तनको समय आएको छ आँधी आएको छ आँधी आएको छ । |
पोथी बास्नु हुँदैनसधैं सधैं घरका धुरीहरूमा आँगनहरूमा, बार्दलीहरूमा… घाँटी तन्काउँदै, सिउर हल्लाउँदै बस्ने काम भालेको हो आवाज उकास्ने काम भालेको हो । पोथीले मात्र कुर्कुराउनु पर्छ आक्रोसका घुड्काहरू चुपचाप निल्नु पर्छ अण्डा पार्नु पर्छ, ओथारा बस्नु पर्छ चल्ला काढ्नु अनि तन्मयतापूर्वक बच्चा हुर्काउनु पर्छ उन्मुक्त हाँसो हाँस्नु हुँदैन पोथी बास्नु हुँदैन । तौलीतौली बोल्नु पर्छ शब्दमा आदरभाव घोल्नु पर्छ पाउमा निहुरिनु पर्छ दासताको फूल सिउरिनु पर्छ लक्ष्मण रेखा नाघ्नु हुँदैन अधिकार माग्नु हुँदैन उन्मुक्त हाँसो हाँस्नु हुँदैन पोथी बास्नु हुँदैन । आँसु हतियार हो मुस्कान हतियार हो स्थिति अनुसार प्रयोग गर्नु पर्छ परिस्थिति अनुसार उपयोग गर्नु पर्छ साँचो कुरा बोल्नु हुँदैन अन्धकारको पर्दा खोल्नु हुँदैन उन्मुक्त हाँसो हाँस्नु हुँदैन पोथी बास्नु हुँदैन । टेक गर्नु हुँदैन थुनछेक गर्नु हुँदैन मालिक मालिक रट्नु पर्छ यन्त्र जस्तो भएर खट्नु पर्छ नयाँ परिवेशमा टेक्नु हुँदैन नयाँ विचार राख्नु हुँदैन उन्मुक्त हाँसो हाँस्नु हुँदैन पोथी बास्नु हुँदैन । बासेमा के हुन्छ ? साह्रै अनिष्ट हुन्छ नीति नियम रुष्ट हुन्छ ठूलो अवरोध सहनु पर्छ आँसुको नदीमा बग्नु पर्छ सपना तुहिन सक्छ जीवन चुँडिन सक्छ ओथारोको अण्डा त्यसै त्यसै कुहिन सक्छ चल्लाको कलिलो जीवन नफुल्दै झर्न सक्छ प्रहार हुन सक्छ संहार हुन सक्छ त्यसैले चेतनाको डाक बोल्नु हुँदैन अन्धकारको पर्दा खोल्नु हुँदैन उन्मुक्त हाँसो हाँस्नु हुँदैन पोथी बास्नु हुँदैन । अवरुद्घ चेतना कहिलेकाँही प्रवाहित हुन खोज्दा जडताको विरुद्घ गतिशीलताको पाइला चाल्न खोज्दा उज्यालोले कुत्कुत्याए पछि आँटिला मुटुहरूले मुख खोल्दा साँचो कुरा बोल्दा आतङ्कित बर्बरताहरू एकैपल्ट ब्यूँझिएर जीवनको विरुद्घ मृत्युघण्ट ठोक्न सक्छन् एकोहोरो शंख फुक्न सक्छन् त्यसैले ठूलो आँट नलिइ दरिलो साथ नलिइ काँडाघारीमा पस्नु हुँदैन उन्मुक्त हाँसो हाँस्नु हुँदैन पोथी बास्नु हुँदैन । |
जीवन गीतअस्तित्व स्थापित गर्न आफ्ना–आफ्ना हतारिएका असङ्ख्य असङ्ख्य शुक्रकिटहरू जब झ्वाम्म हाम फाल्छन् आमाको शरीरमा ती सबैलाई उछिनेर ती सबैका विजित योद्धा बनेर विस्तारै विस्तारै चुपचाप चुपचाप अनि, क्रमिक रूपले समयसँग हातेमालो गर्दै भु्रण बनेको मानिस । त्यहाँ पनि सजिलो कहाँ थियो र ? न्यानो भए पनि निष्पट्ट अँध्यारो आमाको त्यो गर्भमा एकै पोको परेर गुजुल्टिएर आमाका ह्दय–स्पन्दनसँग अन्योन्याश्रित भएर सङ्क्रमण कालीन नौ वटा महिनाहरू आमाको शरीरमा नै आश्रित भएर जटिल प्रसव–वेदनाका क्षणहरू पार गरेर रक्तरञ्जित हुँदै कहालिँदै यो धरती टेकेको मानिस निस्पट्ट अँध्यारोबाट जाज्वल्यमान प्रकाशमा आँखा तिर्मिराउँदै पहिलो पटक श्वास प्रश्वास लिँदा निस्सासिँदै कहाल्लिँदै प्रारम्भ भएको जीवन–यात्रा मानिसको । त्यसपछिका दिनहरू पनि हुँदै भएनन् सोचे जस्तो जताततै मुख बाएर बसेका मृत्यु–दुतहरू ब्याधीहरू, अत्यासहरू, षडयन्त्रहरू, धरापहरू जीवनयापनका सूत्रहरू खोज्नु पर्ने चुनौतीहरू जीवन–मार्गमा भेटिएका दुई खुट्टे ब्याँसाहरू छलि र रचनाकारहरूका प्रपञ्चहरू समस्याका चक्रब्युहहरू हुरीहरू, आँधीहरू र सुनामीहरू दायिङ्खवबोध र कर्तब्यबोधका गह«ौँ भारीहरू सबै नै पार गरेर अँध्यारो परिवेशमा दियो जस्तो बलेर जगमगाएको जून जस्तो मगमगाएको फूल जस्तो जीवन मानिसको । रक्तपिपासुहरू, अपराधीहरू, विवेकहीन र, स्वार्थका भकारीहरूका लागि छलीहरूका लागि विश्वासघातीहरूका लागि हारेर, थाकेर जीवनका जटिल आयामहरूमा सृजनाको मुहान सुकाएर सुन्दर जीवन पत्रपत्र चुँडालेर फालेर किन लम्पसार पर्छन् मानिस किन छनोट गर्छन् संवेदनशील मस्तिष्कहरू हिउँ जस्ता चिसा अँगालाहरू मृत्युका ? मानिस आफ्नो इच्छाले मात्र अवतरित हुँदैन धरतीमा के जीवन आफ्नै लागि मात्र हो ? के सन्तुष्टि आफ्नै मात्र ठूलो हो ? नदी जस्तो प्रवाहमय जीवन उर्वर फाँटहरूका लागि हो एउटा थोपा पनि खेर नजाओस् जीवन सृष्टिको विन्दु बरु उज्यालो मोती बनोस् अन्धकारहरू चिर्ने अखण्ड ज्योति बनोस् त्यसैले जीवन सृष्टिको दिव्य वृष्टि बनोस् नष्ट नहोस् दुष्टहरूका लागि किङ्कर्तव्यविहीन भएर सुन्दर पटक्कै हुँदै हुँदैनन् सुन्दर पटक्कै हुँदै हुँदैनन् मृत्युका चिसा तन्नाहरू किङ्कतव्यविहीन भएर शालिग्राम बन्छ कसरी एउटा निर्जीव ढुङ्गो ? ठोक्किँदै, गुडुल्किँदै नदीमा भीषण बाढीहरूमा घोटिँदै, रगडिँदै यताबाट उताउताबाट यता हुत्तिँदै तय गर्दै जाँदा एउटा कष्टप्रदः यात्रा यदि कमजोर भयो फुट्यो भने बीचैमा त्यो मात्र ढुङ्गो हुन्छ निरिह ढुङ्गो शालिग्राम बन्दैन पुजनीय हुँदैन बत्ति आफै नजली उज्यालो छर्दैन गाह्रो त गाह्रो छ जटिल जीवन–यात्रा आइलाग्छन् जब जङ्घारहरू भने मिल्दै मिल्दैन तिघ्रा कमाउन विस्तार विस्तार छिचलिँदै जान्छन् अक्करहरू पैताला टेक्न मात्र पर्छ दह्रो गरी भुमरीहरू, छाल र तरङ्गहरू पछिपछि छुट्दै जान्छन् कठिनाइँहरू शायद यही नै हो जीवन, अनि यात्रा जीवनको किन बुझ्दैनन् संवेदनशील मस्तिष्कहरू र, मुख्र्याइँ गर्दै रोज्न पुग्छन् हिउँ जस्ता चिसा डरलाग्दा तन्नाहरू मृत्युका । |
मन–प्रदूषणजीवन वायु पर्याप्त छैन मिश्रित छन् विषाक्त धुवाँहरू लाचार छन् श्वासप्रश्वासहरू कताकता केके गन्हाएजस्तो लाग्छ हावाले बास्ना होइन दुर्गन्ध बोकेर ल्याएजस्तो लाग्छ झुण्डका झुण्ड सुगन्ध बोकेर बग्ने बतास दुर्गन्धित भएको छ हिजोआज हावा नराम्ररी प्रदूषित भएको छ हिजोआज । पानी प्रदूषित छ मुहान धमिलिन लागेपछि कसको के लाग्छ चिन्तन अमिलिन लागेपछि कसको के लाग्छ निर्बाध बग्न पाउनुपर्ने पानीमा सगर्व भित्रिँदै छन् दुर्गन्धित ढलहरू निस्फ्रिक्री मिसिँदै छन् फोहोरी नलहरू पानीलाई पानी भन्न नमिल्ने भयो पानीले फोहोर बगाउने होइन फोहोरले पानीको अस्मिता निल्ने भयो न खान सफा छ न रङ सुकिलो छ पहेँलो–कालो भएर पानी प्रदूषित भएको छ हिजोआज । माटो प्रदूषित छ भूगर्भभित्र माटो खोज्नुपर्ने भएको छ माथि जहीँतहीँ खाडल परेको छ कहीँ कुकुर मरेको छ, कहीँ मुसो कुहिएको छ लथालिङ्ग छ, भताभुङ्ग छ माटो भेटिँदैन मात्र फोहोर देखिन्छ केवल दुर्गन्ध भेटिन्छ हिजोआज के भएको छ कोनि माटोलाई जताततै बिरूवा होइन विकृति उमार्न थालेको छ टेक्न र टिक्न नसकिने गरी माटो प्रदूषित भएको छ हिजोआज । ध्वनि, ध्वनिमात्र रहेन आगजनीसरह भएको छ कोमलता कोलाहलमा फेरिन लागेको छ चारैतिरबाट व्याकुलताले घेरिन लागेको छ परिवेशले कानमा कपास कोच्नुपर्ने भएको छ चारैतिरको कर्कश आवाजले नराम्ररी घोच्न लागेको छ भिन्नता छैन कुनै गीत र कोलाहलमा मधुरता फे“रिदै गएको छ हलाहलमा वातावरण हस्स गन्हाउन थालेको छ ढुँडीजस्तो थामीनसक्नु भएर ध्वनि प्रदूषित भएको छ हिजोआज । हावा शुद्ध छैन पानी दूषित छ माटो माटोजस्तो रहेन ध्वनि, ध्वनिमात्र नभई आगजनीसरह भयो मनमात्र प्रदूषित नभए हुने चिन्तनमात्र कलुषित नभए हुने मनले जताततै वास नबसे हुने जसलाई पायो त्यसलाई अँगालामा नकसे हुने तर मन पनि बरालिन थालेको छ हिजोआज जताततै ओथारा बस्न वैरी पोस्न थालेको छ हिजोआज आत्मीय सम्बन्धहरूमा अगुल्टो झोस्न थालेको छ हिजोआज । चिन्तनको ओजोन पातलिँदै गयो प्वालमात्र परेन ह्वाङ्ग नै भयो विकिरणहरू भित्रिइरहेछन् लगातार वातावरण मात्र होइन चिन्तनसमेत बिग्रँदै गएको छ हिजोआज मन पनि नराम्ररी प्रदूषित भएको छ हिजोआज |
मेरो धरती बाँचिरहोस्उर्लिरहेको विशाल सृष्टिसिन्धुको एउटा सूक्ष्म बिन्दु म सुन्दर फोको भएर हराऊँ लहर–तरङ्गहरूमा या बिलाऊँ बालुवाका विराट् व्यूहहरूमा म नरहे पनि युगले मेरो कथा कहे पनि नकहे पनि मानव–सभ्यता हाँसिरहोस् मेरो धरती बाँचिरहोस् । तप्कँदै छन् निरन्तर आयुका थोपाहरू एक दिन रिक्त हुनेछ अँजुली यो समयको जीवनहीन हुनेछ, शुष्क हुनेछ मृत्युको चिसो अँगालो फैलिएपछि जीवनपुष्प ओइलिएपछि त्यसपछिको समयमा लाखौँ शताब्दीहरूमा, करोडौँ युगहरूमा जीवनशून्य नहोस् धरतीको काख मानव–सभ्यता हाँसिरहोस् मेरो धरती बाँचिरहोस् । मेरो शरीर पञ्चभूतमा मिलेपछि पनि चेतना कतै बाँकी रहेछ भने सम्बन्ध–विच्छेद भएपछि पनि धरतीसँग यसको पारि कुनै स्थान रहेछ भने म त्यतै रहेर यस धरतीको हरित–परिधानयुक्त वक्ष सरसराउँदै बग्ने मधुर वासन्ती बतास नीर–नीलिमायुक्त शारदीय आकाश झर्ना र झिलहरू खोल्सा र खोल्सीहरू नदी, सागर र महासागरहरू घना जङ्गलहरू, चिसा चिस्यान र ओसहरू शीतल जून र झलमल घामहरू कुनै–कुनै बिर्सनेछैन नियालिरहनेछु हरेक क्षण प्रत्येक पल उर्वर माटोलाई मेरो प्यारो धरतीलाई फैलाएर आशिषका हत्केलाहरू प्रवाहित गर्दै वाणीविहीन शब्दका पुञ्जहरू मानव–सभ्यता हाँसिरहोस् मेरो धरती बाँचिरहोस् । आओस् शिशिर समीरका सृजनायुक्त कुचीहरू बोकेर वसन्त छाओस् नवपल्लवहरू धरतीभरिभरि पोखेर सर्वत्र पुष्पित होस्, सुगन्धित होस् धरती आतङ्कित नहोस् सृष्टि कहिल्यै बूढो नहोस् यो तेजस्वी सूर्य आलिङ्गनबद्ध रहोस् धरती सधैँ–सधैँ ननजिकिऊन् क्षुद्र उल्काहरू नदोहोरिऊन् अखण्ड प्रलय, महाप्रलय र लामा हिमयुगका कथाहरू भयावह विस्फोटनका व्यथाहरू करोडौँकरोड युगका यात्राहरूमा पनि सकिएर ऊर्जा शीताङ्ग हुन नजाओस् धरती मानव–सभ्यता हाँसिरहोस् मेरो धरती बाँचिरहोस् । सौरमण्डलको उर्वर, अनि मोहकस्वरूपा धरती कहिल्यै चञ्चल नहोस्, जर्जर नहोस् नअडियोस् एक निमेष पनि अलिकति पनि विचलित भएमा धरती आफ्नै कक्षमा घुमाइको क्रममा अलिकति मात्र शिथिलता आए पनि मानव–सभ्यता धराशयी हुन सक्छ या सन्तुलन गुमाएमा या बाटो फेरेमा धुम्रकेतुसमान बतासिँदै सौरमण्डलमा कुदेमा या टकराएमा कुनै उल्कापिण्डसँग र टुक्राटुक्रा भएर ब्रह्माण्डमा हराएमा या घुम्दैफिर्दै सुरक्षित हुँदै आपनै कक्षमा फेरि फिरेमा पनि ध्वंस हुनेछ सृष्टि मासिनेछ मानवजाति पानीपानी अनि जीवनशून्य हुनेछ फेरि पनि जीवन–योग्य हुन पुगेमा हुन्छन् या हुँदैनन् मोनेराहरू ? या फेरि विकसित हुन्छन हुँदैनन् मोनेराहरू मानवजातिमा फेरि पनि मुक्त हुन्छन् या हुँदैनन् हातहरू त्रसित मनले हृदयबाटै कामना गर्दछु मानवसृष्टि सधैँ सुरक्षित रहोस् मानव–सभ्यता हाँसिरहोस् मेरो धरती बाँचिरहोस् । कामना गर्छु कतै हानिँदै नआओस् कुनै उल्का र ध्वस्त नपारोस् धरती कतै विचलित नहोस् आफ्नो कक्षबाट र नकुदोस् धुम्रकेतु सदृश्य होइन, यदि अवसान भयो भने धरतीको साँच्चै नै अवसान भयो भने मानवसृष्टिको सबै कुरा सकिनेछ, सबै कुरा व्यर्थ हुनेछ न कुनै इतिहास हुनेछ न स्वार्थ निन्दित हुनेछ न बलिदान प्रशंसित हुनेछ ब्रह्माण्डको यात्रारत धरतीमा अनन्त–अनन्त समयसम्म चलिरहोस् सुवासयुक्त मन्दमन्द बतास फक्रिरहोस् मानव–सभ्यता युगौँ–युगसम्म सुरम्य होस् सुरक्षित होस् ब्यूँझदै असभ्यताको गाढा निद्राबाट प्राप्त गरेका सुन्दरतम उपलब्धिहरू पुर्खाहरूले ओजस्वी र समृद्ध इतिहास भावी पुस्ताका लागि सुरक्षित रहोस्, संरक्षित होस् यही आकाङ्क्षा फलोस्–फुलोस् मेरो धरती बाँचिरहोस् । धेरै “म”हरू बितिसके ओइलाएर झरिसके यस विराट् सृष्टिमा म रहनु या विघटित हुनुमा छैन कुनै भिन्नता युगको अनन्त यात्रामा ती जो मरे जति मरे ती जसले होमेर गए आफूलाई बाँच्नुको मीठो मोह त्यागेर परिवर्तनको महासमरमा, अन्धकारको विरूद्ध, असभ्यताको विरूद्ध उठाएर मुट्ठीमा धरतीको माटो चुमेर गए मृत्युका कठोर हत्केलाहरू नष्ट हुनुहुँदैन सौरमण्डल ध्वस्त हुनुहुँदैन धर्ती नष्ट हुनुहुँदैन मानव–सृष्टि मानव–सभ्यता हाँसिरहोस् मेरो धरती बाँचिरहोस् । ती जसले जीवनको बलिदान गरे आत्मोत्सर्गको, अलौकिक साहसको इतिहासहरू निर्माण गरे ती जसले रमणीय र उर्वरा बनाए धरतीलाई ती जसले सभ्य र सुन्दर बनाए समाजलाई नसुकून् पसिना र रगतका धाराहरू जो तिनले बगाए नबिलाऊन् साहस र त्यागका उदाहरणहरू जो तिनले प्रस्तुत गरे सबै कायम होस् सधैँ कायम होस् मानवले उपलब्धिको शिखर चुमोस् फैलँदै जाओस् सिन्धु मानव–सभ्यताको मेरो धरती बाँचिरहोस् । युगौँयुगको यात्रा तय गरेर विकासक्रमका लामा सिँढीहरू चढेर मोनेराबाट विकसित भएको मानिस अविश्वसनीय प्रगतिको मार्ग तय गरेर वर्तमानसम्म आइपुगेको मानिस मात्र केही सेकेन्ड अडिएमा पनि यो धरती अनिष्ट हुनेछ, सर्वनाश हुनेछ, मानवशून्य हुनेछ फेरि च्याहाँरच्याहाँर गर्दै जन्मन्छन् वा जन्मँदैनन् मानवशिशुहरू फेरि कति समय लाग्ने हो जङ्गली अवस्थाबाट सम्यताको सँघार टेक्न असभ्यताको, बर्बरताको निद्राबाट ब्यूँझिएको मानिस प्रगतिको शिखर चुम्दै जाओस् मानव–सभ्यता हाँसिरहोस् मेरो धरती बाँचिरहोस् । सधैँसधैँ सुरक्षित रहोस् कष्टकर भोगाइबाट प्राप्त सुन्दरतम उपलब्धिहरू नमेटियोस् समृद्ध र ओजस्वी इतिहास मानवजातिको घृणाले थुक्ने कोही भएनन् भने दुष्टहरूको नीचतालाई श्रद्धाले झुक्ने कोही रहेनन् भने वीरहरूको बलिदानलाई के सार्थक भयो र पिएको विषका प्यालाहरू के मतलब भयो स्विकारेको अग्निदाहलाई नमेटियोस् मानिसको गौरवपूर्ण इतिहास यही आकाङ्क्षा फलोस्–फुलोस् मानव–सभ्यता हाँसिरहोस् मेरो धरती बाँचिरहोस् । युद्धको घाउले क्षतविक्षत नहोस् यसको छाती सन्त्रास फैलाइरहेका आणविक अस्त्रभण्डारहरू नष्ट होऊन् अमरत्वको अमृत बर्साओस् मानिसले बन्द होऊन् विनाशका नगराहरू खुलून् प्रगतिका बाधक तगाराहरू प्रेमको पर्याय बनोस् मानिस किरणका तोरणहरू सधैँ फरफराइरहून् न्यानो घाम ओर्लिरहोस् बस्तीबस्तीमा नमेटियोस् कष्टले निर्माण गरेको बलिदानले प्राप्त गरेको मानव–सभ्यता र गौरवको इतिहास । धरती शीतल सुन्दर छहारी बनोस् लडून् दम्भ अनि स्वार्थका भकारीहरू मानिस प्रेमयुक्त बनोस्, भयमुक्त बनोस् सबैसबै मानिसको मनमा बुद्ध बसून् युद्धले क्षतविक्षत भएको छातीमा शान्तिको अक्षय लिउन घसून् मेरो आकाङ्क्षा फलोस्–फुलोस् मानव–सभ्यता हाँसिरहोस् मेरो धरती बाँचिरहोस् । बाँच्नु मीठो हुँदो रहेछ, कुनै स्वादिष्ट व्यञ्जनभन्दा पनि बाँच्नु आकर्षक हुँदो रहेछ अमूल्य आभूषणभन्दा पनि महाङ्कालको अँगालामा बाँधिएर महानिद्रामा प्रवेश गर्नुअघि बिहान मिरमिरेअघिको समयजस्तो या बेलुका ठूलो साँझको बेलाजस्तो मेरो चेतना जब निदाउँदै जानेछ त्यो अस्पष्ट चेतनामा पनि म कामना गर्नेछु जोडेर जर्जर हत्केलाहरू मानव–सभ्यता हाँसिरहोस् मेरो धरती बाँचिरहोस् । अङ्कित हुन पुगून् या नपुगून् मेरा पदचिह्नहरू शिलापत्रमा समयको यो सृष्टिवृक्षबाट म पहेलिँदै झरेपछि पनि यो अथाह ब्रह्माण्डमा घुमिरहेको मेरो धरतीमा खुल्दै जाऊन् ज्ञानका नयाँ–नयाँ क्षितिजहरू फक्रँदै जाऊन् शान्ति र स्नेहका फूलहरू मानिस सधैँ पुलकित रहोस् मानव–सभ्यता हाँसिरहोस् मेरो धरती बाँचिरहोस् । करोडौँकरोड वर्षको यात्रापछि जब ऊर्जाहीन अनि शीताङ्ग हुँदै जानेछ मेरो धरती मानिसले आर्जन गरेका चमत्कारहरूले उसले प्राप्त गरेका ज्ञानका विज्ञानका नयाँ आयामहरूले विभिन्न ग्रहमा उपग्रहमा उसले गरेका अन्वेषण र खोजहरूले उसले प्राप्त गरेका अविश्वसनीय उपलब्धिहरूले ऊर्जा दिन सकोस्, तप्तता दिन सकोस् कोमल–कोमल, स्निग्ध अनि शुभ्र विशाल ब्रह्माण्डमा फन्को लगाउँदै गरेकी जीवनदायिनी धरती मातालाई नयाँ जीवन दिन सकोस् कहिल्यै जीवनशून्य नहोस् धरतीको काख मानव–सभ्यता हाँसिरहोस् मेरो धरती बाँचिरहोस् । मेरो चेतना अनन्त निदाएपछि मेरा आँखा सधैँका लागि बन्द भएपछि चन्दनसदृश यहाँका वनस्पतिहरूमा म सल्कँदै समाप्त भएपछि पनि हावाले व्याकुल भएर उडाउँदै यहीँको माटामा छर्नेछ मेरो भस्म त्यसपछि पूर्णतया समाप्त हुनेछु म जसरी समाप्त हुँदै आए असङ्ख्य मानिसहरू म जसरी पुलकित हुन्थेँ वसन्तसँग म जसरी आनन्दित हुन्थेँ मन्दाकिनीसँग म जसरी हराउँथेँ शारदीय आकाशसँग म जसरी पाल्थेँ अनन्त सपनाहरू त्यसरी नै युगौँदेखि शताब्दियौँदेखि बर्बर असभ्य युगदेखि सभ्यताको शङ्खघोष भएसम्म पाल्दै आए मानव–सन्ततिहरूले म खरानी भएपछि पनि खुल्दै जाऊन् ज्ञानका नयाँनयाँ क्षितिजहरू युद्धको खडेरी भगाएर फुल्दै जाऊन् शान्तिका सुन्दर फूलहरू मेरो कामना फलोस्–फुलोस् मानव–सभ्यता हाँसिरहोस् मेरो धरती बाँचिरहोस् । |
भाइ नरिसाऊ है तिमीसङ्लो मन अनि स्वच्छ भाव लिएर एकदमै चिन्तित हुँदै पिरोलिएर छक्क परेर, अकमक्क परेर आत्तिएर स्तब्ध भएर तिमीसँग गर्दै छु कुराकानी भाइ नरिसाऊ है तिमी । जवान नसाहरूमा मादक पदार्थ घोलेर बिर्सेर यथार्थ, देशको सपना पोलेर लर्खराउँदै बर्बराउँदै लाज र घिन सबै पचाउँदै कराउँदै चिच्याउँदै असन्तुलित हुँदै पछारिँदै डाङडाङ र डुङडुङ गर्दै दिशाहीन भएर किन कमाउँछौ दुर्नामी भाइ नरिसाऊ है तिमी । तिमीलाई नशा गर्न छुट छ जीवनको दुर्दशा गर्न छुट छ मूल सडकमा नङ्ग्याउँदै सभ्यतालाई दुष्टताको खुला प्रदर्शन गर्न छुट छ हिंस्रक भएर जताततै भिड्न कोमलतालाई टुक्रटुक्रा पारेर गिँड्न सबै–सबै गर्न छुट छ तन्नेरी नसाहरूमा विष घोलेर माटाको सपना नराम्ररी पोलेर किन फाल्छौ अमूल्य जिन्दगानी भाइ ! नरिसाऊ है तिमी । अवचेतनाको अँध्यारो गुफामा बन्द तिम्रो चेतनालाई कसैले झक्झकाउन खोज्यो भने अशिष्ट असभ्य बाटो त्यागेर नयाँ र फराकिलो बाटो रोज्न भन्यो भने कतै हान्ने राँगोजस्तो भएर कतै टोक्ने चितुवाजस्तो भएर बर्बर बन्दै, आतङ्कित बनाउँदै गुमाएर सबै सन्तुलन यन्त्रमानव भएर नबिताऊ निन्दनीय जवानी भाइ नरिसाऊ है तिमी । तिम्रो नसा–नसामा दगुरेको यौवनयुक्त रक्तप्रवाहलाई अनन्य ऊर्जा र साहसयुक्त जवानीलाई उडाएर विषाक्त धूवाँहरूमा बिताएर समय दिशाहीन हिँडाइहरूमा अनुत्तरदायी बन्दै माटाप्रति आमाप्रति अनि भावी सन्ततिप्रति नभत्काऊ शिष्टताको निसानी त्यसैत्यसै ध्वस्त नपार जिन्दगानी भाइ नरिसाऊ है तिमी । के छैन तिमीसँग ? म हेर्छु, सबैथोक छ तिम्रा सुपुष्ट अङ्ग–प्रत्यङ्गबाट निः सृत हुने अखण्ड ऊर्जा छ तिमीले चाहेमा, पसिना बगाएमा पहाड बाध्य हुन्छ एक ठाउँबाट अर्को ठाउँमा सर्न नदी बाध्य हुन्छ एक दिशाबाट अर्को दिशा बदल्न सैरमण्डल पृथ्वीसँग अझ नजिकिन सक्छ नौला–नौला ज्ञानको क्षितिज उघ्रिन सक्छ नयाँ–नयाँ सम्भावनाको अध्याय भेटिँदै जान सक्छ मानव जीवनको विकटता मेटिँदै जान सक्छ अनभिज्ञ रहेर सबै कुराहरूसँग नफाल यसै ऊर्जायुक्त जवानी भाइ नरिसाऊ है तिमी । होम्ने भए आफूलाई देशको नवनिर्माणमा होम प्रदर्शन गर्दै आत्मबलिदानको विकृतिको विनाशमा होम बलिष्ठ काँधमा बोक युगलाई र परिवर्तनका पर्वहरूमा होम भुमरीजस्तो उठेर तरङ्गजस्तो लहरिँदै सुन्दर, समृद्ध अनि स्वाधीन राष्ट्र–निर्माणमा होम सङ्लो मन अनि स्वच्छ भाव लिएर ‘बहुजन हिताय’ मा बिताऊ जिन्दगानी भाइ नरिसाऊ है तिमी । |
म बस्ने घरगगनचुम्बी अट्टालिकाभन्दा अग्लो निरवतामा बहेको झरनाभन्दा सङ्लो यो मेरो शीतल घरबार यो मेरो शान्त संसार । पवन सुस्तरी–सुस्तरी कोक्रोजस्तो हल्लाइरहन्छ यस घरलाई बिजुली चमचम गर्दै धकैबिना पस्दै उज्यालो पारिरहन्छ यस घरलाई वर्षा गुनगुनाउँदै कोमल स्पर्श गर्छे यसलाई घरीघरी रजनीगन्धा मगमगाउँदै सुगन्ध छर्छे यसकै वरिपरि ल हेरौँ स्फटिकका छतहरूमा नाच्तै छ मन्दाकिनी सुस्तरी, सुस्तरी प्रशान्त छलछलाइरहेछ मुस्कानका हजारौँ लहर छरीछरी रोशनपुञ्जले आलोकित यो मेरो घर सृजनका अनन्त पङ्कज पल्लवित यो मेरो घर अद्वितीय यो मेरो घर अनुपम यो मेरो घर । आउनुहोस् अभ्यागत तपाईँलाई छ स्वागत स्वच्छ स्नेह गिलासभरिभरि दिन्छु ल पिउनुहोस् तपाईँ आत्मीयता थालभरिभरि पस्किदिन्छु ल लिनुहोस् तपाईँ आउनुहोस् बाडौँ खुसीहरू आयुका केही पलहरू चोरेर चिन्ता र अप्रसन्नतासँग केहीबेर मुख मोडेर आउनुहोस् गाऔँ कोरसहरू सम्पूर्ण शुष्कताको विरूद्ध सम्पूर्ण निरसताको विरूद्ध । कलश घडाहरू टम्म–टम्म छन् सर्दु र सेउती बोकेर सूर्य पहिलो मुस्कान छर्छ यहाँ राताम्य अबिर पोखेर त हेर्नुहोस्, वसन्तपथहरूमा पुष्प बर्साइरहेको छ साँगुरी सुशीतल पङ्खा हल्लाइरहेको छ स्वर्गभन्दा पनि फरक नपर्ला जस्तो अभ्यागतहरूको मन क्षणैमा हर्ला जस्तो अद्वितीय यो मेरो घर अनुपम यो मेरो घर । फर्मामा ढालेर शब्दहरू यत्नपूर्वक गाह्रो लगाएको छु मैले वाक्यका बुर्जाहरू प्रयत्नले चारैतिर सजाएको छु मैले ठाउँ–ठाउँ अल्पविराम, अर्धविराम र पूर्णविरामहरू जड्दै प्रश्नसूचक चिन्हहरू पहरेदार जस्तो जताततै उभ्याएको छु मैले । झ्याल–झ्यालमा तराईका पर्दा झुल्छन् स्निग्ध हरियाली पोखेर दृढ पहाडी गमलामा गुराँस फुल्छन् स्वर्णिम सौन्दर्य बोकेर ढोकाहरू निर्धक्क उभिएका छन् घना जङ्गलको लावण्य खोसेर हप्प परेको दिन छ के गर्मीले आक्रान्त हुनुहुन्छ तपाईँ? अविरल यात्राको थकाइले के अति नै क्लान्त हुनुहुन्छ तपाईँ ? आउनुहोस् सुस्ताऊँ केहीबेर स्वच्छ अनि शीतल चौतारी हो यो मेरो घर । आउनुहोस्, बस्नुहोस् दूरदर्शन यन्त्र खोलिदिन्छु हेर्नुहोस् घरको परिवेश नाघेर सम्र्पूण विश्वलाई नै हेर्नुहोस् मानिसले पिरोलिरहेको प्रकृति र खुदै मानिसलाई हेर्नुहोस् हिंसाको आगोमा पिल्सिरहेको जीवनलाई हेर्नुहोस् नाङ्गिदै गएको सभ्यता र धस्कँदै गएको मान्यतालाई हेर्नुहोस् थकाइ मारेर यो सुन्दर चौतारीमा स्नेहपूर्वक हातमालो गरौँ अनि विश्वबन्धुत्वका लागि जुटौँ सुन्दर अनि शान्त फूलबारी हो यो मेरो घर । गौरवले मन गुराँसजस्तो फुल्छ यो घर देख्ता छातीभित्र भावनाको आँधी चल्छ यसको गीत लेख्ता स्नेहका अनन्त लहरहरू तर्गिति हुन्छन् यसको परिवेश टेक्दा आउनुहोस् तपाईँ पनि यस घरमा सम्पूर्ण समस्याहरूलाई एउटा कीलामा टाँगेर अमावश्याका दहहरूमा जून फुलाउँदै सम्पूर्ण विशेषण र उपाधिहरू बिर्सेर सम्र्पूण वैराग र यातनाका आँधीहरू बिर्सेर मान्छे फगत मान्छे भएर बाँचिदिऊँ केही क्षण खिन्नताको ढिस्काबाट ओर्लेर उन्मुक्त हुँदै हाँसिदिऊँ केही क्षण गर्नुहोस् यो मेरो निम्तो स्वीकार स्वच्छ अनि शीतल चौतारी हो यो मेरो घर । |
म एक्लो छैनबाटाहरू मेरा साथी बाटाका किनाराहरू मेरा साथी जति छन् मोड र घुम्तीहरू ती सबै–सबै मेरा साथी एकछिन् सुस्ताउन भेटिएको चौतारी त्यो पनि मेरो साथी खोलाको कलकल गीत मेरो साथी जूनका चाँदीहरू बोकेर नाच्ने लहर तरङ्गहरू मेरा साथी पहिरोले ताछेका छन् पर्वतहरू घाउ बोकेका पर्वतमालाहरू मेरा साथी किन भन्छौ शुभ–चिन्तक तिमी मलाई एक्लो भनेर । नीलो आकाश मेरो साथी दगुरिरहेका झुण्डका झुण्ड बादलहरू मेरा साथी बतास कानमा साउती मार्दै कुद्छ पातका पाउजु बजाउँदै लतावृक्षहरू नृत्य देखाउँछन् छहराहरू पहराबाट हाम फाल्दै मसँग स्वर मिलाउँछन् सुवासका झोक्काहरू फूलहरूसँग भागेर मेरै छेउ आउँछन् ती सबै–सबै मेरा साथी प्रिय मित्र तिमी किन भन्छौ ? मलाई एक्लो भनेर । माथि–माथि अग्लँदै आकाशगङ्गामा पौडी खेल्छु तल प्रशान्तका छालहरू समाएर तरङ्गित हुँदै बहन्छु पहाडहरू गुराँसका मुस्कानले बोलाउँछन् मलाई हिमशैलहरू शीतल औँलाहरूले सुम्सुम्याउँछन् मलाई एउटा अदुभुत कलाकार छ जो लुकी–लुकी हिँड्दै विभिन्न रङहरूमा विभिन्न आकारहरूमा कहिले स्वर्ण, कहिले रजत र कहिले हीरक छटाका सुन्दर कलाकृति सजाउँछ शून्याकाशमा तिनै चित्रहरू मेरा साथी प्रकृतिका मोहक रूपहरू मेरा साथी जीवनका विविध रङहरू मेरा साथी प्रिय मित्र कसरी भन्छौँ तिमी ? मलाई एक्लो भनेर । सल्लाका सुसेलीहरू मेरा साथी चराका मधुर बोलीहरू मेरा साथी डाँफे र मयुरहरू नाच्छन् उन्मुक्त भएर मेघका गर्जनहरू मेरा साथी जोड–जोडले चलिरहेछ आँधी आँधीका आक्रोशहरू मेरा साथी हुरीका हुँकारहरू मेरा साथी भुइँचालोले चर्काएर गएको छ परिवेश त्यसले दुखाएका सुस्केराहरू मेरा साथी शुभ–चिन्तक कसरी भन्छौ तिमी ? मलाई एक्लो भनेर । जीवन स्वच्छ एकान्तमा फुलेको फूल बनोस् जीवन भीषण खडेरीमा पनि नसुक्ने मूल बनोस् जीवन आत्मीय आँखाहरूको सुखद सपना बनोस् जीवन सुखद सपनाहरूको मोहक बिपना बनोस् ब्वाँसाहरू कहिल्यै नभेटियून् अविरल यात्राहरूमा लक्ष्यको शिखर छ निकै टाढा गतिशील रहून् कहिल्यै नथाकीकन पाइलाहरू स्वाभिमान सधैँ जीवित रहोस् यिनै भावनाहरू मेरा साथी यिनै कल्पनाहरू मेरा साथी । यिनै इच्छा र आकाङ्क्षाहरू मेरा साथी शुभ–चिन्तक कसरी भन्छौ तिमी ? मलाई एक्लो भनेर । |
वर्तमानयात्रा चलिरहेको छ बाटाभरि भीर र पहिरो छ तलतिर नदी गहिरो छ कुहिराले सर्वत्र छेकेको छ चालक उत्तेजित छ, उन्मादयुक्त छ कतिखेर समाप्त हुने हो ईहलीला न केही सुनिएको छ, न केही गुनिएको छ सायद यही सन्त्रासको नाम हो वर्तमान । डाँवाडोल छ भविष्य अनिश्चितताको कुहिराभित्र हराएको छ साढेहरू जुझिरहेका छन् डुक्रँदै बाछाहरू मिचिँदै छन् कसको के दाउ छ, कसको के दाउ छ मनहरूमा चोट लागेर गहिरो घाउ छ मानिसहरू चिन्तामग्न छन् सर्पको मुखभित्र भ्यागुतो छ भ्यागुतो झिँगो निलिरहेको छ यही विदीर्ण अवस्थाको नाम हो वर्तमान । हावामा कावा खाँदै निरङ्कुशतापूर्वक पखेटा फिँजाउँदै शक्तिविहीनहरूको सातो उडाउँदै उडिरहेको चीलको नाम हो वर्तमान मानिसहरूलाई भेडो ठान्दै कान समातेर कोर्रा लगाउँदै गोठतिर होइन भीरतिर लखेटिरहेको मूर्ख गोठालाको नाम हो वर्तमान । कालो इतिहासको पुनरावृत्ति ब्वाँसाहरूको स्वार्थी प्रवृत्ति सिद्धान्तले कता हो कता आकाश छोएको व्यवहार लुलो, लङ्गडो र खोरन्डो हुँदै गएको खोइ बसूँ बसीसक्नु छैन नबसूँ नबसी धरै छैन नखाऊँ दिनभरिको सिकार खाऊँ भने कान्छा बाबुको अनुहार जस्तो भएको छ वर्तमान। गजधम्म छन् चोरहरू चौतारामा मोटाएर पुटुस्स परेका छन् देखिँदैन सन्तुष्टि मुखमण्डलमा हतास छन् कुनै बित्यास परेजस्ता यात्रा अविरल छ लगाम अर्काकै हातमा छ कता पुगेर ठोक्किने हो कहाँ पुगेर रोकिने हो कुनै गन्तव्य नभएको सुन्दर भविष्य हराउँदै गएको एउटा अर्थहीन यात्राको नाम हो वर्तमान । त्रासदी र आतङ्कले भताभुङ्ग लथालिङ्ग थर्कमान परिवेश हो वर्तमान रोग, भोक र शोकको नाम हो वर्तमान अशान्ति, असुरक्षाको र व्याधिको पर्याय हो वर्तमान चारैतिर फैलिएको सन्त्रासको कुहिराको छाया हो वर्तमान । प्रगतिको नाममा बजाइएको निरर्थक ढोल हो वर्तमान लोडसेडिङको भारले निर्जीव निदाइरहेको गुलुब हो वर्तमान प्रजातन्त्रको खोल ओढेर स्वेच्छाचारी ढङ्गले अघि बढिरहेको मनपरीतन्त्र हो वर्तमान ग्लानि र हिंसाले किचिएको सन्त्रस्त मुलुकको नाम हो वर्तमान । शिरहरू कुनै नतमस्तक छन् कुनै लाचार छन् कुनै अभयदान माग्न कुनै आशीर्वाद थाप्न आतुर छन् शिरहरू झुक्तै छन्, झुकिरहेका छन् शिर नझुक्नुपथ्र्यो तर झन्झन् झुक्तै गएका छन् जीवनमूल्यबाट चुक्तै गएका छन् सायद झुकेको शिरको नाम हो वर्तमान सायद चुकेको जीवनमूल्यको नाम हो वर्तमान । वर्तमानलाई खुनीहरूले गोजीमा हालेका छन् वर्तमानलाई निरङ्कुशहरूले मुट्ठीमा थुनेका छन् निरङ्कुश हुँदै गएको छ सारथी अन्धाधुन्ध दगुरिरहेको छ सवारी सायद यही अन्धा दौडको नाम हो वर्तमान । सन्त्रासका छायाहरू तन्केर परपर पुगेका छन् सन्ध्याकालजस्तो बतास बग्दै छ यता–उता षड्यन्त्रको दुर्गन्ध बोकेर पाइला सार्नु पनि त्रासदयुक्त हुन्छ कतिखेर भासिने हो टेकेको भुई कतिखेर पर्ने हुन् पैतालाहरू धरापमा अनमयस्कताको, अन्योलग्रस्तताको परिस्थितिमा बाँचेको समय हो वर्तमान । बाटो सपाट छ शून्य छ मानिसहरू उत्तेजित छन् प्राप्त भइसक्यो भन्छन् निर्दिष्ट गन्तव्य सहयात्रीहरू शब्द–हानाहानमा व्यस्त छन् कुर्सी तानातानमा मस्त छन् छाती भग्न भएको छ सपनाहरूको चौबाटामा पुगेर अलमलिएको पथिक भएको छ मानिसको मन सायद निस्तब्धता ओढेर बसेको अकर्मण्यता अँगालेर बसेको थर्कमान–थर्कमान परिवेशको नाम हो वर्तमान । |
सडक र सत्ताघण्टाघरको घाँटी सुकेको छ धरहरा कुहिरोभित्र लुकेको छ छाँदिरहेका छन् घोडा जङ्गबहादुरहरू तरबारले अभिमानसिंहको घाँटी ताकेको छ सेरिएर मरे मरून् भीमसेन थापाहरू कुनै कुराको कत्ति औचित्य रहेन अब यस्तै निरर्थक अवस्थामा बाँचिरहेको छ वर्तमान । इतिहास पढ्न छाडे मानिसले भूगोललाई माया गर्न छाडे मानिसले बहादुरका सन्तानहरूको बहादुरी हराउन थालेको छ परिवेश ह्वासह्वास्ती गन्हाउन थालेको छ । मानिसहरू सम्पन्नताको शिखरमा पुगेजस्तो छ हिजोआज भोकको गीत भोजनको गीत बनेको छ परिकार सरोकारको विषय बनेको छ सम्पन्नताले कहाँकहाँ टेक्यो कुन्नि उदेक छ, उदेक छ अचेल मादलले जोवन बोल्न थालेको छ अचेल सारङ्गीले पिरतीको सुर खोल्न थालेको छ सायद हामी पराकाष्ठामा पुग्यौँ प्राप्तिको हामी अघायौँ–अघायौँ, बेस्सरी अघायौँ । अब भोक भन्ने शब्दलाई फालिदिए हुन्छ शब्दकोषबाट अब समस्या भन्ने शब्दलाई निकालिदिए हुन्छ शब्दकोषबाट ज–जसको थाप्लामा आशीर्वादका हात परे ती मगनमस्त छन्, चाप्लुसीमा व्यस्त छन् परिवर्तन रामै्र भएछ सायद तरबार म्यानमा थन्काएर मानिस दरबार धाउन थालेको छ सबै कुरा सेलाएर मानिस दरबार बनाउन थालेको छ । आँधी थामियो मुसलधारे वर्षाको अन्त्य भयो सायद खोजेको गन्तव्य भेटियो हिजोआज मानिसहरू सौन्दर्य–प्रसाधनमा मस्त भएका छन् हिजोआज मानिसहरू भजनकीर्तनमा व्यस्त भएका छन् । नैतिकता रासनजस्तो सर्वसुलभ भएको छ बिक्री–वितरणकक्षमा रहेको छ अखण्ड चेतना म्याराथुन धावक बनेको छ विवेकमा कसेर बिर्को लागेको छ ओठहरूमा अझै भोटेताल्चा कसिएको छ चोक्टा खान गएकी बूढी झोलमा डुबेर मरी यही उखानको सार्थकता भएको छ बलिया पखेटा भएका बाजहरूको आवश्यकता छैन अहिले माथिमाथि आकाशमा उड्ने चक्रवातहरू चिर्ने साहस चाहिँदैन अहिले तलतिर क्षितिजदेखि अझ तलतिर छापिएर उड्ने छिचिमिरा भए पुग्छ । विलखबन्द छु म किंकर्तव्यविमूढ छु म छटपटाइरहेछु, छटपटाइरहेछु आफ्नै चिन्तनको व्यूहमा लटपटिइरहेको छु प्रश्न गर्छु आफैँसित कसले झा¥यो शिवजीको जटाबाट सम्पन्नताको भगीरथ गङ्गालाई कसले फेला पार्यो कहाँ फेला पार्यो उन्मुक्तताको यस विराट् चङ्गालाई किन देख्तिनँ, खोइ किन देख्तिनँ म सबैसबै ओठहरूलाई मुस्कानले छोएको सबैसबै आँखाहरू प्रसन्नताले बलेको सबैसबैको चुलो धुवाँएको सबैसबैको मन रमाएको । सडकबाट सत्तामा पुग्छ मान्छे धेरै कुरामा आधारित हुन्छ यो यात्रा सामान्य भाषा बुझ्ने मानिस सबै कुरा बुझ्न थाल्छ इतिहास बुझ्न थाल्छ भूगोल बुझ्न थाल्छ देशको उत्पत्ति बीचको समयको इतिहास उतारचढाव सबै बुझ्न थाल्छ साम्राज्यवादीहरूको उपनिवेश छिमेकीहरू गुलामीमा जकडिएको समय अङ्गे्रजको तोप नेपालतिर ताकिएको समय छातीले तोप छेक्ने बहादुरहरूको समय नालापानी गौरवपूर्ण इतिहास अनेकौँ वीर–विराङ्गनाको सहादतको इतिहास । सुन्नुपरिरहेको छ अमिलो मनले कहिल्यै गुलाम नभएको देशका गुलामहरूको कथा नुनमा बिकेका दलालहरूको कथा भतुवा निर्लज्जहरूको कथा गुमेको भूमि फिर्ता माग्न नसक्ने पङ्गु सत्तासीनहरूको कथा कायर राजनेताहरूको कथा फ्याँकिएको हाडमा छिनाझपट गर्ने गल्लीका कुकुरहरूजस्तो सत्तालिप्सामा हुरूक्क हुने देशका सारथीहरूको कथा । यतिखेर मौनताको शिविरमा एक्लैएक्लै बसेर लगातार–लगातार सोचिरहेछु घाम नअस्ताउने देशका घृणित साम्राज्यवादीहरूको आक्रमण सुगौली सन्धि र त्यहाँ गुमेका भूभागहरू विशाल देशको खुम्चिएको मानचित्र पतन भएपछि पनि अङ्गे्रजको साम्राज्य कसरी जहिलेतहिले मानिस उराल्ने मानिसको रगत भकभकी उमाल्ने मानिसलाई बलिदानका लागि उकास्ने अनि गद्दारहरूको सत्ता चढ्ने सिँढी भयो पदलोलुपहरूको सत्ता प्राप्त गर्ने टेको भयो कुर्सी पाउनेबित्तिकै हराए सबै कुराहरू सुस्ता र लिम्पियाधुराको कुरा असमान सन्धि र सम्झौताहरूको कुरा प्रायोजित रूपले डुबाइएको जलमग्न सीमाक्षेत्रको कुरा प्रत्येक दिन मिचिँदै गएको दसगजाको कुरा । जनताहरूले रगत बगाइरहे–बगाइरहे जनताहरूले हतियार उज्याइरहे–उज्याइरहे बलिदानका सर्वोच्च उदाहरणहरू बनाइरहे–बनाइरहे त्याग र उत्सर्गको इतिहास बलिदान र साहसको इतिहास तर हरेक समयमा तुहाएर जनताका सपनाहरू लत्याएर जनताका आस्था र विश्वासहरू समयले प्रशवित गरिरह्यो आत्मरक्षायुक्त गद्दारहरू परिवारको मुख मोसेर छिमेकी पोस्नेहरू आमाको अस्मिता बेचेर अकुत वैभव जम्मा गर्नेहरू जुठोपुरोमा बिक्ने पशुतुल्य दासहरू । यी पढ–अनपढ दासहरू थाहा छैन सायद यिनीहरूलाई देशको गौरवपूर्ण इतिहास कुनै शक्तिको सामु कहिल्यै नझुकेको विगत अनि वर्तमान तर हिजोआज लगातार–लगातार प्रशवित भइरहेका छन् गद्दारहरू आत्मरक्षायुक्त कायरहरू हुतिहाराहरू, लाछीहरू, गतिछाडाहरू जुठोपुरोमा रमाउने भतुवाहरू दरबानहरू, गोठालाहरू अर्काको सीमारक्षार्थ बलिदान दिने, रगत बगाउने मूर्खहरू भातसँग अमूल्य जीवन साट्नेहरू । कुनै बेला अघिल्लो पङ्क्तिमा बसेर हत्केलामा ज्यान राखेर हिँड्नेहरू अहिले पछिल्तिर बसेर सभा–समारोहमा ताली बजाउने मेसिन बनेका छन् कुनै बेलाका खुफियागिरीका सर्दारहरू परिवर्तनका विरोधीहरू अहिले फूलमालाहरूले सजिएका छन् अहिले सर्वेसर्वा भएका छन् अहिले हर्ताकर्ता भएका छन् सत्ताको अनौठो रूप देखिएको छ सत्ताको घीनलाग्दो रङ देखिएको छ । |
बहिनी विद्रोह बोल्छेअसन्तुष्टि डढेलोजस्तो हुर्किरहेको छ पानीले प्रज्वलनशील पदार्थको काम गर्छ घाँसपातहरू सुकेको खरजस्तो सल्कँदै छन् बन्दी स्वरहरू, उन्मुक्त हुने रहरमा छन् सम्पूर्ण अहङ्कारहरूका विरूद्ध बहिनी एउटा युद्धजस्तो हुँकार गरिरहेकी छ । असङ्ख्य बहिनीहरूको सुन्दर सपनाहरूको चिहानमा बहिनी रातो गुराँसजस्तो फक्रिएकी छ फूलका पत्रदलजस्ता उसका कोमल ओठहरू आगाका लप्का उगेलिरहेका छन् स्मित मुस्कान भुमरी भएर मडारिँदै छ खोइ केके भत्कने हुन् अनि केके धराशयी हुने हुन् बहिनी निःशब्द परिवेशमा आँधीजस्तो हुँकार भरिरहेकी छ । हेर्छे नाडीहरू, छाम्छे पाखुरीहरू भेट्छे अद्यावधि मासुसँगै एकाकार भएका हत्कडीका नीलडामहरू असङ्ख्य–असङ्ख्य बहिनीहरू उपेक्षित भएर बाँचेको देखेकी छ तिरस्कृत भएर मरेको जानेकी छ विगत र वर्तमान देखेर सुनेर कष्ट र झञ्झाबातहरू भोगेर कुरूप चिन्तनहरूका विरूद्ध विकृत विषेषणहरूका विरूद्ध बहिनी उत्तेजित हुन लागेकी छ पीडा र अपमानको रौरवहरूको विरूद्ध बहिनी विद्रोह बोल्न लागेकी छ । कुलकुलाएर बग्ने खोलाजस्ती कोमल र शान्त मेरी बहिनी हिजोआज अशान्त भएकी छ बखायामको नदीका झैँ उत्तेजना छर्दै गएकी छ धेरैधेरै बहिनीहरू सुन्दर सपनालाई थाती राखेर मोहक जीवनलाई परिवर्तनको बलिवेदीमा होमेर गए कति हो कति बहिनीहरू जीवनलाई तिलाञ्जली दिएर अवचेतनाको निद्रामा लट्ठ परिवेशलाई झक्झकाउँदै गए यही शृङ्खलालाई कायम राख्तै कुरूप चिन्तनको विरूद्ध विकृत विशेषणको विरूद्ध अदृश्य बन्धनहरूको विरूद्ध बहिनी द्वन्द्वको संयोजन गर्छे बहिनी युद्धको उद्घोष गर्छे । आँखाहरूले सपना देख्न पाउनुपर्छ भाषाहरूले स्वर उराल्न पाउनुपर्छ बन्दी हुनुहुँदैन आकाङ्क्षाहरू छेकिनुहुँदैन, थुनिनुहुँदैन प्रवाहहरू उराल्नुपर्छ विद्रोह, उमाल्नुपर्छ आक्रोश फेरि पनि अग्निदाह हुने हुन् कि छोरी, नातिनी र पनातिनीहरू फेरि बन्दी हुने हुन् कि स्वतन्त्र अभिव्यक्तिहरू फेरि पुनरावृत्ति हुने हुन् कि कुरूप मान्यताहरू खबरदार गर्दै हिँड्छे बहिनी असहजतासँग भिड्दै हिँड्छे बहिनी । बहिनी चिच्याउँदै भन्छे मस्तिष्कमा षड्यन्त्र अझै बाँचिरहेको छ मनमा कलुषित भावना अझै लुकिरहेको छ युद्ध रोकिन हुँदैन एकछिन पनि गति थामिन हुँदैन एक निमेष पनि सम्भावना कुनै पनि बेला यथार्थमा फेरिन सक्छ शिशिरजस्तो नबनोस् जिन्दगी बहिनी झसङ्ग, तर्सन्छे कुरूपतामाथि नराम्ररी बर्सन्छे स्नेहसिक्त आँखाहरूबाट बर्साउँदै आगाका लप्काहरू बहिनी आँधीको हुँकार गर्छे डढेलाको चित्कार गर्छे चुँडाउँदै दासताका फलामे साङ्लाहरू बहिनी नयाँ युग निर्माणको शङ्खघोष गर्छे बहिनी नयाँ गन्तव्यको शुभारम्भ गर्छे । बहिनी अझ प्रज्वलनशील बन्छे झन्झन् उद्वेलित स्वरमा आक्रोश पोख्छे “आऊ ! हामी आफैँ विवेचना गरौँ कष्टकर अतीत र चुनौतीपूर्ण वर्तमानको छाया होइनौँ हामी कसैको देहको लाचार लत्रने लहरा पनि होइनौँ धरतीजस्तो सहनशील भएर असमानताका क्षार समुद्रहरू पिउँदै अपमानका पहाडहरू छातीभरि बोकेर समयका अन्तहीन हिँडाइहरूमा सधैँसधैँ झञ्झाबात र पीडाहरू भोगेर “कति बाँच्ने सधैँसधैँ लाचार भएर कति रहने हरेक समय पददलित भएर सबै शिखरहरू होचा हुन सक्छन् दृढ पैतालाहरूका सामु बिलौनाका हतियारले असमानताका पहाडहरू ढल्दैनन् बलिन्द्र धाराले युगीन समस्याहरू पखाल्दैनन् ।” धक्का दिन्छु भन्दै पाषाण पहाडहरूलाई बहिनी चक्रवातले जस्तै हुङ्कार गर्छे बहिनी ज्वालामुखीजस्तो आगो उगेल्छे । बहिनीले विगत पढेकी छे, वर्तमान पढेकी छे रगतले कटकटिएको इतिहासका पाना पढेकी छे षड्यन्त्रका कथा पढेकी छे अत्याचारका अध्याय पढेकी छे ऊ आक्रोशित हुँदै भन्छे– “दुख्ने मन सबैको हुन्छ चस्चसाउने आहत हुने मुटु सबैको हुन्छ मीठा सपना सबैका आँखाहरूले देख्छन् आत्मीय भाषा सबैको चेतनाले खोज्छन् तर भएन, अब नचलमलाई भएन युगको विकार यसै–यसै गएन दुत्कार गरौँ, विद्रोह गरौँ लडाउनैपर्छ चिसा अनि काला पहाडहरू उज्याल्नैपर्छ खोँच अनि सेप्यानहरू उठौँ, अब उठौँ अब अदम्य साहस लिएर उठौँ आफ्नो भविष्यको निर्माण आफैँ गर्न जुटौँ आफ्नो जीवनमार्गको चयन आफैँ गर्न उठौँ आक्रोशित हुँदै आँखाहरूबाट झिल्का उडाउँदै सम्पूर्ण अर्कमण्यताहरूको विरूद्ध बहिनी तीव्र गर्जन गर्छे बहिनी विद्रोह बोल्छे । |
फेदीलाई बिर्सन्छ मान्छेशिखरमा रहँदा शिखरको उँचाइलाई सम्झन्छ मानिस आफ्नै उँचाइ आफ्नो तुलनामा अरू सबै बाउन्ने र अर्थहीन लाग्छन् उसलाई अरू सबै अस्तित्वहीन र नगण्य लाग्न सक्छन् उसलाई अनि ऊ बिर्सन पुग्छ फेदीलाई । शिखरमा हुँदा वरपर झक्तजनहरूको भीड देखेर गौरवान्वित हुन सक्छ अभिमानले बिर्सिएर शिखरकै कारण अग्लो हुनुको वास्तविकता अनि बिर्सिएर आगत र विगतलाई अनुशासनहीनहरूको भीडभन्दा बिर्सेर एउटा असल साथी महङ्खवपूर्ण हुने कुरालाई वास्तवमा शिखरले बिर्साइदिन्छ मानिसलाई वास्तविक उँचाइ अनि ऊ बिर्सन पुग्छ शिखर सधैँ एउटैको नहुने कुरालाई फेरि पनि फेदीमा फर्कनुपर्ने कुरालाई । शिखरमा पुगेपछि मानिसले भुसुक्क बिर्सन्छ उसले तय गरेको कठिन यात्रा उसले खेपेको आँधीबेहरी उसले स्पर्श गरेका मृत्युका चिसा हत्केलाहरू हातेमालो गर्दै हिँडेका सहृदयी साथीहरू, आत्मीयजनहरूलाई । शिखरमा पुगेपछि आफ्नो तुलनामा अरू सबै निकम्मा लाग्छन् उसलाई अरू सबै निकृष्ट, अर्थहीन लाग्छन् उसलाई मानिस भुसुक्क बिर्सन्छ आफूले तय गरेको कठिन गन्तव्य आफूले खेपेका आँधीबेहरीहरू आफूले स्पर्श गरेका मृत्युका हत्केलाहरू कठिन यात्रा, सहृदयी साथीहरू ऊ सबै इतिहास बिर्सन्छ मूल्य र मान्यता बिर्सन्छ शिखरमा पुगेपछि शिखरमा हुनुको अभिमानले बिर्सन्छ फेरि पनि फेदीमा फर्कनुपर्ने कुरालाई । |
सपनाहरू भयावह हुन्छन् किन ?भयभीत–भयभीत भएर विषम बिपनासित थाकेर फत्रक्क गलेर पल्टिएपछि निद्रादेवीको काखमा बिर्सिएर विसङ्गतियुक्त बिपनालाई सुन्दर शीतल स्वप्नलोक भेटिए हुने बिपनालोकका झञ्झावातहरू मेटिए हुने । हत्या, हिंसा र त्रासदीयुक्त वर्तमानहरू भोगेर युद्ध, रक्तपात र आर्तनादहरू खेपेर थाकेको आतङ्कित विश्वप्राङ्गणमा आजित भएर अत्यासलाग्दो बिपनासित सपनामा राहतको परिवेश भेटिए हुने बिपनालोकको निराशा मेटिए हुने । जँघारजस्तो जाग्रत् अवस्था छाडेर आक्रान्त भएर लथालिङ्ग बिपनासित प्रवेश गरेपछि स्वप्नलोकमा दुखेर मरणान्त भएको चेतना पुगेपछि विश्रान्तिको स्वप्नमन्दिरमा मन कष्टका पहाडहरूले नथिचिए हुने हृदयकुञ्जमा चिन्ताको तिर नरोपिए हुने । बलात्कृत विखण्डित बिपनासँग थाकेपछि सन्त्रासको डढेलोले नराम्ररी पाकेपछि अप्रिय अत्यासलाग्दा चित्रहरूले बिपनालाई नपछ्याए हुने प्रस्तर स्वप्नलोकमा काँडा नओछ्याए हुने । दिनदिनै अनुहार फेरेर आउने समस्याका तिरहरूले हरेक घुम्ती र दोबाटामा भेटिने चिन्ता र पीरहरूले कतै चिमोटिएर कतै लुछिएर भुतुक्क दुखेको मन भतभती पोलेको छाती फत्रक्क गलेको शरीर जब पस्रन्छ गहिरो नीँदको दुनियाँमा त्यतिखेर त्यो सपनाको स्पर्शहीन लोक सुन्दर शीतल भए हुने बिपनाको व्याकुलताले नछोए हुने । बारूदको धुवाँभित्र हराएका गाउँ र सहरहरू दन्किएका डढेलाहरू अनि भताभुङ्ग भएका रहरहरू बर्बरताका हृदयविदारक दृश्यहरू मूच्र्छित–मूच्र्छित हुन पुग्दै समस्याका पहाडहरूले ङ्याकिएर बिपनामा निद्रापछि शान्त प्राङ्गण भेटिए हुने निराशाको कालो छाया मेटिए हुने । आजित भएर लथालिङ्ग बिपनासित सिरानी हालेर अस्तव्यस्ततालाई बल्लतल्ल आएको एकझप्को निद्रा आँखाहरूसँगै बाँधिएपछि चेतना अवचेतनामा फेरिएपछि प्रवेश गरेपछि स्वप्नलोकमा शरीर निचेष्ट भएपछि पनि रातको पर्दामा सपनाको पोखिँदै जान्छन् अनिष्टतम दृश्यहरू घेरिँदै जान्छन् भयावह ध्वनिहरू अनिच्छित युद्ध र सन्त्रासहरूले पछ्याउन छाड्दैनन् किन ? सपनाहरू भयावह हुन्छन् किन ? सपना त आखिर सपना न हो के जान्छ कसैको त्यो त छहारीमुनिको चौतारीझैँ भए हुने त्यो त वसन्तको सुन्दर फूलबारीझैँ भए हुने डढेलोजस्तो परिवेशले पोलेको मनमा उमङ्गका तरङ्गहरू डुलिदिए हुने प्रसन्नताको इन्द्रधनुष झरिदिए हुने तर सबै–सबै कल्पना हुँदै छ विकृतिले बिपनाको सपनालाई छुँदै छ सबै कुरा उस्तै–उस्तै छ सपना पनि बिपनाझैँ दुरूस्तै छ चाहना तनावमुक्तिको, चाहना आत्मसन्तुष्टिको बलात्कृत, तिरस्कृत हुन्छन् किन ? सपनाहरू भयावह हुन्छन् किन ? रातहरू अझ प्रपातयुक्त बन्दै छन् कोमल स्पर्शहरू अझ आवेगयुक्त बन्दै छन् मगनमस्त छन् सबै आफ्नै धुनमा ग्रहण लागेको छ सद्भावनाको जूनमा छाडिदिऊँ बिपना त जे छ जस्तो छ पुगेपछि विश्रान्तिको स्वप्नमन्दिरमा दुखेको चेतनालाई, घाइते भएको मनलाई शीतल लेप गरिदिन पाए हुने तर उपेक्षित गर्दै सुख–शान्तिका तिर्सनाहरू अवसादका छायाहरू निरन्तर पछ्याइरहन्छन् किन ? सपनाहरू भयावह हुन्छन् किन ? |
आमाकवि ! सजिलो हुन्छ आमाको प्रशंसामा कविता लेख्न उत्कृष्ट शब्द संयोजन गर्न भावविह्वलताको प्रदर्शन गर्न हो साँच्चै नै सजिलो हुन्छ आमाको महानताको कविता लेख्न । आमाका चाउरी परेका गालाहरू आमाका धूमिल हुँदै गएका आँखाहरू आमाका श्रवणशक्ति हराउँदै गएका कानहरू आमाको सन्तुलन गुमाउँदै गएको शरीर अनि स्मरणशक्ति हराउँदै गएको मस्तिष्क त्यतिबेला साँच्चै नै गाह्रो हुन्छ अति नै असहज हुन्छ कवि ! स्नेहपूर्वक छेउमा राख्न आमालाई । आमाको गर्भावस्थाको सकस आमाको कठिन प्रसववेदना आमाले आँखा चिम्म गर्न नपाएको रात आमाले थकाइ मार्न नपाएको दिन अहिले कल्पनामा पनि नआउन सक्छ तिमीलाई अनि टाढै राख्न खोज्छौ तिमी जर्जर भएकी असक्त आमालाई । चाउरीले पुरिएका आमाका गालाहरू अस्थिपञ्जर भएको शरीर यौवनका मधुर आकाङ्क्षाहरू सबैसबै नै पोखिए तिमीमाथि नियास्रो, फुस्रो अनि एक्लो जीवनका कष्टकर क्षणहरू बिर्सँदै छोराको कोमल र मृदु मुस्कानमा कसरी जीवन उत्सर्ग गरिन् आमाले आफ्नो लावण्ययुक्त यौवन कसैको न्यानो अँगालोमा रमाउने चाहना हजारौँ इन्द्रधनुषी सपनाहरू कसरी तिलाञ्जली दिइन् आमाले । फर्केर आउँदैन बितेको समय नदीमा बग्दै गएको छालजस्तो आमाले आफ्नै बारेमा सोचेको भए आफ्नै सुखमा मात्र रमाएको भए के हुने थियौ होला आज तिमी ? लुटाहा, फटाहा या हत्यारा हली, गोठालो या चाकर आफ्नो जीवन उजाडेर सारीको सप्कोभित्र तिमीलाई नअटाएको भए छोराछेउ बग्दै आउने आँधीबेहरीहरूबाट पहाडजस्तो उभिएर नजोगाएको भए के हुने थियौ आज तिमी ? त्यसैले कवि ! सुन्दर शब्दहरूको संयोजन गर वाक्यवाक्यमा भावुकता भर रसाऊन् पाठक र श्रोताका आँखाहरू बढून् मुटुका स्पन्दनहरू सजिलो बाटो चुन कवि ! साँच्चै नै गाह्रो हुन्छ वृद्धा आमालाई स्नेहको छहारी दिन बरु एकदमै सजिलो हुन्छ आमाको महानतामा लच्छेदार कविता लेख्न । कवि ! मृत्यु भएपछि आमाको सजिलो हुन्छ मूर्ति बनाउन बिहानैपिच्छे फूल चढाउन, धूप बाल्न आमाको नाममा सानो–सानो पुरस्कार स्थापना गर्न श्राद्ध गर्न अनि गतिला–गतिला पिण्ड बटार्न काजक्रियामा खर्च गर्न दान गर्न, भागवत पढाउन सजिलो हुन्छ सबै कुरा गर्न तर निकै गाह्रो हुन्छ असक्त आमालाई आफ्नो सामीप्य दिन आमाका सुखदुखका दुईचार कुरा सुन्न आमाको जर्जर शरीरलाई सुम्सुम्याउन आमाका गालाहरूमा स्नेहको चुम्बन गर्न आमाका थोते गिजाहरूमा हाँसो छर्न कवि ! बरु साँच्चै सजिलो हुन्छ आमाको महानता बखानेर कविता लेख्न । |
खोलाखोला मौन थियो शरद् पूर्णिमाका जुनेलीहरू खेल्न पाएनन् उसको छातीमा नीर नीलिमायुक्त आकाश अटाउन पाएन उसको वक्षमा खोला निःशब्द थियो, क्लान्त थियो खोला व्यथित थियो, मरणान्त थियो । विकृतिहरूको पत्रपत्र भएर छोपियो यसको छाती विसङ्गतिको थुप्रै थुप्रो भएर ढाकियो यसको वक्ष मधुर सुसेली हरायो, मीठो बोली हरायो जीवन्तता हरायो, प्रशन्नता हरायो लक्ष्य हरायो, मीठो बोली हरायो चञ्चलता हरायो, गतिशीलता हरायो । एक दिन बाढी आएर सबै छताछुल्ल भयो दुर्गन्धहरू बगे, फोहरहरू बगे खोलाले फेरि सुसेल्यो खोलाले फेरि मीठो बोली बोल्यो खोला स्वच्छ भयो, खोला सुन्दर भयो । तर मलाई थाहा छ जब वर्षा थामिने छ फेरि लामो समयसम्म खोला मौन रहने छ ऋतुहरू फन्को मार्दै जाने छन् खोला छातीभरिभरि दुर्गन्ध हस्स गन्हाउँदै निःशब्द हुने छ मौन हुने छ त्यसैले खोला स्वच्छ हुन खोला छोपिनुहुँदैन महत्त्वाकांक्षाका रासहरूले खोला पुरिनुहुँदैन आशङ्का र अविश्वासले |
Hindi To Nepali Dictionary Words Starting From बो
Bridging Cultures: Daily Use Hindi Sentences in Parties with Nepali Meaning
Daily Hindi Sentences for Kids with Nepali Translations: A Simple Guide
Daily Office Sentences: Essential Hindi-Nepali Translations for Everyday Use
Daily Use Hindi Sentences for Parents with Nepali Meanings: A Guide for Everyday Conversations
Daily Use Hindi Sentences for Students with Nepali Meaning
Essential Daily Sentences for Market Conversations: Hindi to Nepali and Vice-Versa
https://easyayurveds.com/ayurvedic-medicine-for-common-cold/
https://easyayurveds.com/ayurvedic-medicine-for-weight-loss/
https://easyayurveds.com/ayurvedic-medicine-for-weight-gain/
https://easyayurveds.com/ayurvedic-medicine-for-cholesterol/
https://easyayurveds.com/ayurvedic-medicine-for-cough/
https://easyayurveds.com/ayurvedic-treatment-for-back-pain/
50 Medicinal Plants of Nepal Highly Liked by Chinese People
Medicinal Plants Of Nepal ! Genetics, Classification, Preservation, and Applications
35 Essential Medicinal Plants for Your Garden! Growing Health: Cultivating Wellness
100 Rare Medicinal Plants of Karnali Nepal! Impossible to Find Other place.
Top 25 Medicinal Plants For Boosting Memory and Treating Alzheimer
Top 15 Expensive Medicinal Plants of Nepal! Numerous Among Them Are Uncommon Globally
Medicinal Plants Of Gorkha Nepal! Top 55 Herbs Used in Traditional Medication
Bartika Eam Rai Top Songs Lyrics & Chords
Nepali Song Lyrics And Chords of Prabesh Kumar Shreshta
Oshin Karki's Nepali Songs Lyrics And Chords
All Songs Lyrics Of Wangden Sherpa
Sajjan Raj Baidhya Top Songs Lyrics And Chords सज्जन राज बैध्यका गीतहरु
Aani Chhoyeng Drolma Top 10 Songs Lyrics And Chords
Top 10 Ankita Pun Songs with Lyrics and Chords
Strum Along: Top 24 Sushant KC Songs with Lyrics and Chords
Biggest Collection Of Nepali Songs Lyrics and Chords! All Song in One Site
Top Poem Of Madhabh Prashad Ghimire राष्ट्रकवी माधव प्रशाद घिमिरेका कबिताहरु
10 Famous Nepali Poem Of Mahakabi Laxmi Prashad Devkota
Exploring the Literary Legacy: Bhanubhakta Acharya and His Top Ten Poems In Nepali
11 Types of Poetry with Beautiful Short Nepali Poem
Ten Nepali Poems with English Translations for Poetry Enthusiasts Worldwide
