जोकर -
दिव्य गिरी
जोकर !
बादशाहको खुट्टा ढोग्छ
मिमको खुट्टा मल्छ
गुलाम त उसैको मित्र !
जोकर !
बास्सा, मिम र गुलामको
सधैंसधैं वरिपरि घुम्छ
दिनरात सँगसँगै हुन्छ
'पप्लुमा', 'म्यारिजमा'
अर्थात तासको हरेक खेलमा
जहाँ अप्ठेरो र सङ्कट पर्छ
जोकर उपस्थित हुन्छ
जोकर अनिवार्य हुन्छ
किनकि
जोकरको सधैं अति महत्व हुन्छ खेलमा।
तासको जस्तै मान्छे पनि जोकर हुन्छ
जोकरमान्छे !
असाधारण र विशेष
भाषण गर्न सिपालु
झुठ बोल्न खप्पिस
कुराले नै आकाश पाताल जोड्न पोख्त ।
जोकर सबैलाई हँसाउँछ
तर आफु कहिल्यै हाँस्दैन
आफैमा
यौटा अद्भूत
रहश्य
र आश्चर्य हो जोकर !
मैले तास खेल्दा जोकरसँग खेलेको छु
म जोकरसँग तासको बण्डलमा भुलेको छु
मैले धेरै खेलहरू
जोकरको अभावमा हारेको पनि छु
मैले धेरै खेलहरू
जोकरकै सहायताले जितेको पनि छु
तर आज,
त्यही जोकरले
मेरो वर्तमान र भविष्यसँग
मनपरि गरिरहेछ
मेरो चाहना, आकाँक्षा र जीवनसँग
खेलवाड अनि षडयन्त्र गरिरहेछ
यस अर्थमा म अहिले
जोकरहरूको घेराभित्र परेको छु
जोकरहरूको षडयन्त्रभित्र फसेको छु
जोकरहरूको लाखेनाच हेर्न विवश छु
जोकरहरूको नौटङ्की हेर्न वाध्य छु ।
यतिवेला शहरमा भेला भएर
नयाँ बादशाह, मिम र गुलामको
पछिपछि दगुरिरहेका मानिसहरू
जोकर नै हुन् भनी जान्दाजान्दै पनि
म तिनै जोकरहरूलाई
नायक मान्न वाध्य छु
म तिनै जोकरहरूलाई
लायक ठान्न विवश छु
किनकि यति हुँदाहुँदै पनि आज
तिनै जोकरहरूको हातमा छ मेरो वर्तमान !
तिनै जोकरहरूको साथमा छ मेरो भविष्य !!
लोकतन्त्र -
रामचन्द्र जोशी
गरीब नून रोटि भात गर्छ ढुक्क भोजनै
पिलाउने त आशका रसादि साथ व्यञ्जनै
छ कानुनी त राज जो पुजिन्छ लोकधर्मि त्यो
जहाँ सबै समान छन् त्यही त लोकतन्त्र हो ।।
बसेर उच्च आसनै ति गौरबी त जन् भए
समान न्याय जो गरी सदा ति नम्र भै रहे
बुझेर लोकधर्म जो बढी अगाडि जान्छ त्यो
कपास, गास, बास बाँडिने त लोकतन्त्र हो ।।
चुनाव भो र छानिए ति जन्प्रतीनिधीहरु
बनेर सार्वभौम नागरीक बाँकि जन्हरु
किसान देखि ठालु एक गुञ्छ हेर देश जो
समानता सबै बराबरी त लोकतन्त्र हो ।।
पलाइ शान्तिका मुना गरी पराग सेचन
उदाइ देशमा प्रभा गरी प्रकाश वर्षा
सदा सुकान्ति छर्कने र झल्झली उदाइयो
छ प्रेम कञ्चनै जहाँ त्यही त लोकतन्त्र हो ।।
अवाक जो ध्वनी थिए बुलन्द धेर पारिए
गरेर पत्रकारिता स्वतन्त्र बाँच्न पाउने
छ धर्म जात औ समान वर्ण जिएर जो
गरेन भेदभाव क्यै त्यही त लोकतन्त्र हो ।।
मालाखेती ७ अत्तरिया
गीत -
कृष्णकला वनेम
किन होला यो छातीमा यती धेरै ब्यथा
सुनाई दिउकी गीत बनाई मेरा जीवनकथा
उजाड देख्छु जताततै बसन्तको याम पनि
उदाएन जिन्दगीमा कहिल्यै न्याँनो घाम पनि
गह भरी आँसु लुकाई हाँस्न खोज्दा महिले
बिरहले छोपी दिन्छ यो तन मन जहिले
किन होला यो छातीमा ………………
हात छैन डोर्याई दिने हिडौ कस्को सारमा
हिड्दै जाँदा पाईला पर्छ खुकुरी कै धारमा
मरे जस्तै लाग्छ यहाँ पिरै पिरमा जिउँदा
सारा चोट भुली दिन्छु अलि कती पिउँदा
किन होला यो छातीमा ………………
माघ ६ गते २०६८ साल सुक्रबार
सपना देख्नेहरू
- बिष्णु पुन
उनिहरू जो सुकै हुन
उनिहरूको संसार पलपल
चाहे त्यो मृत्युको छालहरू बिचमा किन नहोस
हाँसिरहेकै हुन्छ
जो संग आशाका दृद सपनाहरू हुन्छन
उनिहरू जो सुकै हुन
उनिहरूको दुनियाँ पलपल
चाहे त्यो बलिरहेको आगोको बिचमा किन नहोस
झगमगाइरहेकै हुन्छ
जो संग बिजयको अनन्त सपनाहरू हुन्छन
उनिहरू जो सुकै हुन
उनिहरूको जीवन पलपल
चाहे त्यो काँडै-काँडारू बिचमा किन नहोस
फुलिरहेकै हुन्छ
जो संग फूल जस्तै फुलिरहने सपनाहरू हुन्छन
उनिहरू जो सुकै हुन
उनिहरूको आकाङक्षा पलपल
चाहे त्यो निष्पट रजनिमा किन नहोस
झुल्किरहेकै हुन्छ
जो संग धर्तीबरी उज्यालो र्छर्ने सपनाहरू हुन्छन
जो संग सपना हुन्छ
उ संग अस्तित्व हुन्छ ।
जो संग सपना हुन्छ
उ संग महत्व हुन्छ ।
जो संग सपना हुन्छ
उ संग जीवन हुन्छ ।
तर जरूर
त्यो कुनै रातको निदरीमा
देखिने मिथ्या सपना होइन
शुन्य कोठा र म -
टंक सम्वाहाम्फे
सधै यो कोठाका चार भित्ताहरु
झ्याल ढोकाहरु
कुर्सी टेबुलहरु
भाडा वर्तनहरु
कहि कतै सम्वाद गरी रहे झैं लाग्थ्यो
तर आज
यी कोठाका सवै सवै चीजहरु
चुपचाप
मुख वन्द गरेर
आँखामा पट्टी बाँधेर
हृदयको गति टक्क रोकेर
संगीत गुञ्जिरहने कोठालाई
शुन्य शुन्य
महाशुन्य
वनाई रहेछन् यहाँका प्रत्येक बस्तुहरुले
केहि अघिसम्म
प्रकाशमय थियो यो कोठा
संगीतमय थियो यो कोठा
तर केहि क्षण मै
यो कोठा कोठा रहेन
यो कोठा कोठा भएन
किनकी मेरो मनको उज्यालो
यहि कोठाको मुलढोकाबाट निस्किएर
अलप भैदियो
केहि अघिसम्म
म कोठामा उज्यालो देख्थे
म कोठामा गुञ्जन सुन्थे
तर अहिलेम केहि देख्दिन
तर अहिले म केहि सुन्दिन
मानौ म यो कोठाको
निर्जीव मूर्ती बनेको छु ।
सम्झीरहेछु कि ती क्षणहरु
कति आनन्ददायी रहेछन्
कति मुल्यवान रहेछन्
किनकी अहिले म
चाहेर पनि पाउँन सक्दिन
त्यो समय अहिले
मबाट टाढी सकेको छ
मबाट अल्पि सकेको छ
अव त्यो समय
अव त्यो परिस्थिति
अव त्यो अवस्था
अघिसम्म मेरै भएपनि
अव मेरो रहेन
अव मेरो भएन
हरेक बस्तुहरु
वास्तवमा
यसरी नै टाढीदै जाने रहेछन्
त्यो मलाई थाहा थिएन
जव म यो शुन्य कोठामा परीणत भए
तव थाहा पाए
जीवनको परिधी
शुन्यताले नै छोपेको हुँदोरहेछ
आज यो शुन्य कोठामा
म कसरी जीवनका सपनाहरु
तरङग्यान सक्छु होला ?
किनकी अहिले म संग
भोक छैन
नि द्रा छैन
शब्द छैन
किनभने यी कुराहरु
शुन्यताले चपाई दिएको छ
शुन्यताले निली दिएको छ
जहाँ म आफुलाई
आफै जस्तो ठानी रहेको छैन
के तिमी भन्न सक्छौ ?
म शुन्य कोठामा
परीणत हुनुको अर्थ
हुनत हिजो हाम्रो उपस्थिति नहुँदा
यो जगत नै
शुन्य शुन्य थियो
तर त्रि्रो मेरो
र हामी सबैको उपस्थितिले
यो जगत
यो कोठा
यो हृदय
साँच्चै सुन्दर भएको रहेछ
आज म यहि शुन्य कोठाको
कुनै भागबाट
कुनै स्थानबाट
त्यहि यथार्थ अनुभूत गर्दैछु
तिमी भन्छौ होला
तिमी सोच्छौ होला
कोठामा
चारभित्ताहरु छन्
झ्याल ढोकाहरु छन्
कुर्सी टेबुलहरु छन्
अथवा कोठामा भएका
सबै सबै बस्तुहरु छन्
तर मेरो लागि भएर पनि छैनन्
त्यसैले त कोठा
शुन्य शुन्य भएको छ
महाशुन्य भएको छ
किनकी यहि कोठाको
मुलढोकाबाट
मनको आभा निस्किएर गएको छ
हो म त्यहि सजिव मान्छे
हाँस्दा हाँस्दै
बोल्दा बोल्दै
नाच्दा नाच्दै
निर्जीव मुर्तीमा
एक्कासी परीवर्तीत भएको छु
म निर्जीव भएर पनि
यहाँको शुन्यताले कुल्चिरहेछ
त्यसैले चुपचाप
यो कोठाको चारभित्ताहरु
कुर्सी टेबुलहरु
झ्याल ढोकाहरु
अथवा यहाँ रहेका सारा चिजहरु
नियाली रहेको छु
अघिसम्म ती सबै बस्तुहरु
सजिव थिए
र म बाँचेको थिए
र म हाँसेको थिए
तर अहिले यो कोठा
एक्कासी यतिविघ्न शुन्य शुन्य लागी रहेछ ?
महाशुन्य लागीरहेछ ?
तपाई नै भन्नुहोस्
म किन निर्जीव भएको रहेछु
दिव्य गिरी
जोकर !
बादशाहको खुट्टा ढोग्छ
मिमको खुट्टा मल्छ
गुलाम त उसैको मित्र !
जोकर !
बास्सा, मिम र गुलामको
सधैंसधैं वरिपरि घुम्छ
दिनरात सँगसँगै हुन्छ
'पप्लुमा', 'म्यारिजमा'
अर्थात तासको हरेक खेलमा
जहाँ अप्ठेरो र सङ्कट पर्छ
जोकर उपस्थित हुन्छ
जोकर अनिवार्य हुन्छ
किनकि
जोकरको सधैं अति महत्व हुन्छ खेलमा।
तासको जस्तै मान्छे पनि जोकर हुन्छ
जोकरमान्छे !
असाधारण र विशेष
भाषण गर्न सिपालु
झुठ बोल्न खप्पिस
कुराले नै आकाश पाताल जोड्न पोख्त ।
जोकर सबैलाई हँसाउँछ
तर आफु कहिल्यै हाँस्दैन
आफैमा
यौटा अद्भूत
रहश्य
र आश्चर्य हो जोकर !
मैले तास खेल्दा जोकरसँग खेलेको छु
म जोकरसँग तासको बण्डलमा भुलेको छु
मैले धेरै खेलहरू
जोकरको अभावमा हारेको पनि छु
मैले धेरै खेलहरू
जोकरकै सहायताले जितेको पनि छु
तर आज,
त्यही जोकरले
मेरो वर्तमान र भविष्यसँग
मनपरि गरिरहेछ
मेरो चाहना, आकाँक्षा र जीवनसँग
खेलवाड अनि षडयन्त्र गरिरहेछ
यस अर्थमा म अहिले
जोकरहरूको घेराभित्र परेको छु
जोकरहरूको षडयन्त्रभित्र फसेको छु
जोकरहरूको लाखेनाच हेर्न विवश छु
जोकरहरूको नौटङ्की हेर्न वाध्य छु ।
यतिवेला शहरमा भेला भएर
नयाँ बादशाह, मिम र गुलामको
पछिपछि दगुरिरहेका मानिसहरू
जोकर नै हुन् भनी जान्दाजान्दै पनि
म तिनै जोकरहरूलाई
नायक मान्न वाध्य छु
म तिनै जोकरहरूलाई
लायक ठान्न विवश छु
किनकि यति हुँदाहुँदै पनि आज
तिनै जोकरहरूको हातमा छ मेरो वर्तमान !
तिनै जोकरहरूको साथमा छ मेरो भविष्य !!
लोकतन्त्र -
रामचन्द्र जोशी
गरीब नून रोटि भात गर्छ ढुक्क भोजनै
पिलाउने त आशका रसादि साथ व्यञ्जनै
छ कानुनी त राज जो पुजिन्छ लोकधर्मि त्यो
जहाँ सबै समान छन् त्यही त लोकतन्त्र हो ।।
बसेर उच्च आसनै ति गौरबी त जन् भए
समान न्याय जो गरी सदा ति नम्र भै रहे
बुझेर लोकधर्म जो बढी अगाडि जान्छ त्यो
कपास, गास, बास बाँडिने त लोकतन्त्र हो ।।
चुनाव भो र छानिए ति जन्प्रतीनिधीहरु
बनेर सार्वभौम नागरीक बाँकि जन्हरु
किसान देखि ठालु एक गुञ्छ हेर देश जो
समानता सबै बराबरी त लोकतन्त्र हो ।।
पलाइ शान्तिका मुना गरी पराग सेचन
उदाइ देशमा प्रभा गरी प्रकाश वर्षा
सदा सुकान्ति छर्कने र झल्झली उदाइयो
छ प्रेम कञ्चनै जहाँ त्यही त लोकतन्त्र हो ।।
अवाक जो ध्वनी थिए बुलन्द धेर पारिए
गरेर पत्रकारिता स्वतन्त्र बाँच्न पाउने
छ धर्म जात औ समान वर्ण जिएर जो
गरेन भेदभाव क्यै त्यही त लोकतन्त्र हो ।।
मालाखेती ७ अत्तरिया
गीत -
कृष्णकला वनेम
किन होला यो छातीमा यती धेरै ब्यथा
सुनाई दिउकी गीत बनाई मेरा जीवनकथा
उजाड देख्छु जताततै बसन्तको याम पनि
उदाएन जिन्दगीमा कहिल्यै न्याँनो घाम पनि
गह भरी आँसु लुकाई हाँस्न खोज्दा महिले
बिरहले छोपी दिन्छ यो तन मन जहिले
किन होला यो छातीमा ………………
हात छैन डोर्याई दिने हिडौ कस्को सारमा
हिड्दै जाँदा पाईला पर्छ खुकुरी कै धारमा
मरे जस्तै लाग्छ यहाँ पिरै पिरमा जिउँदा
सारा चोट भुली दिन्छु अलि कती पिउँदा
किन होला यो छातीमा ………………
माघ ६ गते २०६८ साल सुक्रबार
सपना देख्नेहरू
- बिष्णु पुन
उनिहरू जो सुकै हुन
उनिहरूको संसार पलपल
चाहे त्यो मृत्युको छालहरू बिचमा किन नहोस
हाँसिरहेकै हुन्छ
जो संग आशाका दृद सपनाहरू हुन्छन
उनिहरू जो सुकै हुन
उनिहरूको दुनियाँ पलपल
चाहे त्यो बलिरहेको आगोको बिचमा किन नहोस
झगमगाइरहेकै हुन्छ
जो संग बिजयको अनन्त सपनाहरू हुन्छन
उनिहरू जो सुकै हुन
उनिहरूको जीवन पलपल
चाहे त्यो काँडै-काँडारू बिचमा किन नहोस
फुलिरहेकै हुन्छ
जो संग फूल जस्तै फुलिरहने सपनाहरू हुन्छन
उनिहरू जो सुकै हुन
उनिहरूको आकाङक्षा पलपल
चाहे त्यो निष्पट रजनिमा किन नहोस
झुल्किरहेकै हुन्छ
जो संग धर्तीबरी उज्यालो र्छर्ने सपनाहरू हुन्छन
जो संग सपना हुन्छ
उ संग अस्तित्व हुन्छ ।
जो संग सपना हुन्छ
उ संग महत्व हुन्छ ।
जो संग सपना हुन्छ
उ संग जीवन हुन्छ ।
तर जरूर
त्यो कुनै रातको निदरीमा
देखिने मिथ्या सपना होइन
शुन्य कोठा र म -
टंक सम्वाहाम्फे
सधै यो कोठाका चार भित्ताहरु
झ्याल ढोकाहरु
कुर्सी टेबुलहरु
भाडा वर्तनहरु
कहि कतै सम्वाद गरी रहे झैं लाग्थ्यो
तर आज
यी कोठाका सवै सवै चीजहरु
चुपचाप
मुख वन्द गरेर
आँखामा पट्टी बाँधेर
हृदयको गति टक्क रोकेर
संगीत गुञ्जिरहने कोठालाई
शुन्य शुन्य
महाशुन्य
वनाई रहेछन् यहाँका प्रत्येक बस्तुहरुले
केहि अघिसम्म
प्रकाशमय थियो यो कोठा
संगीतमय थियो यो कोठा
तर केहि क्षण मै
यो कोठा कोठा रहेन
यो कोठा कोठा भएन
किनकी मेरो मनको उज्यालो
यहि कोठाको मुलढोकाबाट निस्किएर
अलप भैदियो
केहि अघिसम्म
म कोठामा उज्यालो देख्थे
म कोठामा गुञ्जन सुन्थे
तर अहिलेम केहि देख्दिन
तर अहिले म केहि सुन्दिन
मानौ म यो कोठाको
निर्जीव मूर्ती बनेको छु ।
सम्झीरहेछु कि ती क्षणहरु
कति आनन्ददायी रहेछन्
कति मुल्यवान रहेछन्
किनकी अहिले म
चाहेर पनि पाउँन सक्दिन
त्यो समय अहिले
मबाट टाढी सकेको छ
मबाट अल्पि सकेको छ
अव त्यो समय
अव त्यो परिस्थिति
अव त्यो अवस्था
अघिसम्म मेरै भएपनि
अव मेरो रहेन
अव मेरो भएन
हरेक बस्तुहरु
वास्तवमा
यसरी नै टाढीदै जाने रहेछन्
त्यो मलाई थाहा थिएन
जव म यो शुन्य कोठामा परीणत भए
तव थाहा पाए
जीवनको परिधी
शुन्यताले नै छोपेको हुँदोरहेछ
आज यो शुन्य कोठामा
म कसरी जीवनका सपनाहरु
तरङग्यान सक्छु होला ?
किनकी अहिले म संग
भोक छैन
नि द्रा छैन
शब्द छैन
किनभने यी कुराहरु
शुन्यताले चपाई दिएको छ
शुन्यताले निली दिएको छ
जहाँ म आफुलाई
आफै जस्तो ठानी रहेको छैन
के तिमी भन्न सक्छौ ?
म शुन्य कोठामा
परीणत हुनुको अर्थ
हुनत हिजो हाम्रो उपस्थिति नहुँदा
यो जगत नै
शुन्य शुन्य थियो
तर त्रि्रो मेरो
र हामी सबैको उपस्थितिले
यो जगत
यो कोठा
यो हृदय
साँच्चै सुन्दर भएको रहेछ
आज म यहि शुन्य कोठाको
कुनै भागबाट
कुनै स्थानबाट
त्यहि यथार्थ अनुभूत गर्दैछु
तिमी भन्छौ होला
तिमी सोच्छौ होला
कोठामा
चारभित्ताहरु छन्
झ्याल ढोकाहरु छन्
कुर्सी टेबुलहरु छन्
अथवा कोठामा भएका
सबै सबै बस्तुहरु छन्
तर मेरो लागि भएर पनि छैनन्
त्यसैले त कोठा
शुन्य शुन्य भएको छ
महाशुन्य भएको छ
किनकी यहि कोठाको
मुलढोकाबाट
मनको आभा निस्किएर गएको छ
हो म त्यहि सजिव मान्छे
हाँस्दा हाँस्दै
बोल्दा बोल्दै
नाच्दा नाच्दै
निर्जीव मुर्तीमा
एक्कासी परीवर्तीत भएको छु
म निर्जीव भएर पनि
यहाँको शुन्यताले कुल्चिरहेछ
त्यसैले चुपचाप
यो कोठाको चारभित्ताहरु
कुर्सी टेबुलहरु
झ्याल ढोकाहरु
अथवा यहाँ रहेका सारा चिजहरु
नियाली रहेको छु
अघिसम्म ती सबै बस्तुहरु
सजिव थिए
र म बाँचेको थिए
र म हाँसेको थिए
तर अहिले यो कोठा
एक्कासी यतिविघ्न शुन्य शुन्य लागी रहेछ ?
महाशुन्य लागीरहेछ ?
तपाई नै भन्नुहोस्
म किन निर्जीव भएको रहेछु
